حجتالاسلام والمسلمین حسین مستوفی، مسئول گروه معارفپژوهی موسسه تنظیم و نشر آثار امام در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن (ایکنا) گفت: امام راحل در نوشتههایشان توجه ویژهای به جایگاه قرآن در زندگی فردی و اجتماعی مردم نشاندهندهاند. امام راحل میفرماید «این کتاب شریف صورت احدیت جمع جمیع اسما و صفات و معرف مقام مقدس حق به تمام شئون و تجلیلت است». این جمله جایگاه اصلی و حقیقی قرآن را در نظام هستی که برترین و مهمترین جایگاه است را نشان میدهد؛ چون خدواند تبارک و تعالی در دو چیز تجلی کمل کرده است یکی در انسان کامل و دیگری در قرآن کریم.
مسئول گروه معارفپژوهی افزود: انسان کامل صورت و مظهر تمام حق است. قرآن نیز تمام اسما و صفات خداوند را دربردارد؛ با توجه به این مطلب معلوم میشود که این کتاب دارای چه مرتبه عالی است. خداوند میفرماید «این قرآن پیش ماست و ما بر قلب پیغمبر نازل کردیم» این کتاب که قرآن از آن به عنوان کتاب مکنون یاد میکند؛ گرانمایه است و از مراتب عالی هستی نازل شده است تا به صورت کلمات در آمده است.
وی در ادامه اظهار کرد: این قرآن برای انسان نازل شده است و هدف این قرآن تربیت انسان است و انسان هم وجودی فردی و اجتماعی دارد. این وجود قابلیت اسما و صفات حق را دارد. پس باید گفت این کتاب آسمانی جامعیتی دارد که میتواند روح و جسم را در جان، دنیا و آخرت انسان را پرورش و تربیت کند. با توجه به این نکته دیدگاه امام را چنین میتوان خلاصه کرد که قرآن کتابی جامع است و برای تربیت انسان نازل شده است پس قرآن باید محور تمام فعالیتها و تلاشهای زندگی انسان در امور مادی و معنوی قرار بگیرد.
این پژوهشگر معارف اسلامی افزود: قرآن مجید میتواند انسان را از پایینترین درجه تا بالاترین درجه هدایت و راهنمایی کند. بنا به فرموده امام خمینی(ره) همه امور ما باید بر پایه قرآن برنامهریزی شود. قرآن سفره گسترده الهی است و همه انسانها به پای این سفره دعوت شدهاند؛ این سفره قابلیت این را دارد که همه افراد از آن بهره ببرد؛ پس یکایک ما باید پای این سفره بنشیینیم و از تلاوت فهم و عمل به آن بهره و کافی و شافی را ببریم. و خود را بر اساس تعالیم آن به سوی مقصد خلقت برسانیم. همانگونه که میدانید تمام رسالت انبیا در طول تاریخ رساندن انسان به کمال عالی بوده است.
قرآن کتاب همه فهم است
مستوفی در ادامه گفت: قرآن کتاب همه فهم است و باید محور تعالیم مسلمانان قرار بگیرد. مسلمین برای دستورات و تربیت جامعه باید به قرآن مراجعه کنند. نه اینکه در قسمتی از امور به قرآن مراجعه کنند. متاسفانه در جامعه اسلامی حتی از سوی دانشمندان علوم اسلامی عنایت به قرآن کمتر دیده میشود.
وی تشریح کرد: البته در این جهت جامعه اسلامی ایران و موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) تلاشهای کردهاند. اما به نظر من این تلاشها کافی نیستند.
مستوفی این تلاشها را در دو جهت دستهبندی کرد و افزود: آثار امام در این زمینه قرآن باید در اختیار جامعه قرار بگیرد؛ آنچه امام از تفسیر قرآن در نوشتهها، تالیفات و سخنرانیها خود دارند در یک مجموعه 5 جلدی منتشر شده است. از دیگر آثار که موسسه منتشر کرده است میتوان به «قرآن کتاب هدایت» اشاره کرد.
وی اضافه کرد: دیگران هم در این زمینه تلاش کردهاند و به شرح و توضیح امام و مقاصد ایشان در تفسیر قرآن پرداختهاند. اما جایگاه قرآن بالاتر از اینهاست و نمیتوان گفت که قدر قرآن ادا شده است. امام در جایی فرمودهاند « قرآن در حد ما نیست و بین حق و رسول است» به نظر من این قدر بالای قرآن به این سادگیها و باتالیف چند کتاب برآورده نمیشود.
مستوفی در آخر گفت: امام راحل تاکید داشتند در همه ابعاد زندگی وجودی ما باید تعالیم قرآن نشر پیدا کند. قطعا ما اینگونه تربیت نشدهایم و بسیار از تربیت، اخلاق و زندگی قرآنی دور هستیم. مجسمه اخلاق قرآنی رسول الله(ص) و امیرالمومنین علی(ع) هستند. ما تا چه میزان در جامعه شبیه رسول الله(ص) و علی(ع) هستیم؟ چقدر فاصله بین ما و این بزرگواران وجود دارد. امام راحل آرزو داشتند این زندگی قرآنی در جامعه محقق شود و خود نیز تلاش میکردند. اما در عین حال نباید تلاشهایی که در عمل و در نشر علوم و اخلاق قرآنی در جامعه شده است را انکار کنیم و این تلاشها جای تقدیر و تشکر دارد.