حکم دیوان لاهه؛ گامی بلند اما ناکافی در محکومیت رژیم صهیونیستی + صوت

محمدعلی اسفنانی، حقوقدان و سخنگوی سابق کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس، در گفت‌وگو با ایکنا درباره اهمیت و تأثیرات حکم دادگاه دیوان بین‌المللی دادگستری (لاهه) علیه جنایات و نسل‌‌کشی رژیم صهیونیستی در غزه به رغم بی‌توجهی این رژیم به آن و عدم الزام آور بودن این رأی، گفت: آنچه که اتفاق افتاده است، فی نفسه اتفاق خوبی است. یعنی جزو موارد معدود تصمیم‌گیری مراجع بین‌المللی در صدور حکم بر محکومیت رژیم غاصب صهیونیستی است و این حکم به نوعی محکوم کردن جنایت آنها است. 

وی با اشاره به اینکه اگرچه آنچه که توقع می‌رفت به آن صورت رأی صادر نشد، ادامه داد: اما در همان حد که اقدامات جنایتکارانه رژیم غاصب صهیونیستی را محدود کرده است و آتش‌بس را اعلام کرده است و خواستار محدود کردن بمباران‌ها و اقدامات نظامی شده‌اند، خود، گام روبه جلو و قابل توجه است.

لزوم درنظر گرفتن ضمانت اجرا برای حکم مراجع بین‌المللی 

اسفنانی بر لزوم درنظر گرفتن ضمانت اجرا و لازم‌الاجرا بودن الاّ ولابدّ حکم مراجع بین‌المللی تأکید کرد و گفت: مراجع کیفری، دادگستری و قضایی بین‌المللی همانطور که مراجع قضایی داخلی حکمشان الزام‌آور است و ضمانت اجرا دارد، باید حکمشان لازم‌الاجرا باشد. 

این حقوقدان ادامه داد: هنگامی که شما به دادگاه‌های بین‌المللی سابق چون نورنبرگ، صربستان و امثال اینها نگاه می‌کنید، اینها همه گویای این هستند، ضمن احراز کردن جنایت جنگی، مسئول مربوطه را محاکمه کرده و مجازات کرده‌اند؛ هرچند توقع می‌رفت مجازات به نحو دیگری می‌بود اما همان که در عرصه بین‌المللی مجازات  آن مسئولان صربستان را انجام دادند، حتماً اثر مثبت دارد و نسبت به کسانی که در آینده می‌خواهند این کار را انجام دهند، قدرت بازدارندگی دارد.

سخنگوی سابق کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس با تأکید بر اینکه البته در عرصه‌های دیگر نیز از ناحیه دیوان بین‌المللی دادگستری (لاهه) کوتاهی‌هایی شده است، ابراز کرد: اما صدور این حکم را فی نفسه گام مثبتی می‌دانم به طوری که می‌تواند منشأیی برای این قرار گیرد که اگر در آینده، اتفاقاتی از این دست که مصداق جنایت جنگی یا نسل‌کشی و کشتار جمعی مردم باشد، می‌توان به این دیوان شکایت کرد و توقع داشت که آرای مستحکم‌تری با ضمانت اجرایی کافی صادر کند. 

وی تصریح کرد: آنچه ما شاهد بودیم تنها شکایتی بود که از ناحیه آفریقای جنوبی طرح شد و دفاعیاتی که توسط قاضی مربوطه قرائت شد و توسط رژیم نامشروع صهیونیستی ارائه شده بود  اما امیدواریم در پرونده‌های بین‌المللی تلاش وافی و کافی صورت گیرد و تلاش‌ها به نحوی باشد که بتوان ادله کافی را جمع‌آوری کرد و ارائه کرد تا شاهد محکومیت قطعی چنین رژیم‌های نسل‌کشی باشیم و آنها را محاکمه و مجازات کنند. 

رژیم صهیونیستی رژیمی که معمولی نیست

این حقوقدان در پاسخ به این سؤال که چه میزان این اتفاق نشان داد که اقدمات حقوقی و قضایی در سطح جهانی می‌تواند آثار بزرگی حتی علیه قدرت‌هایی چون اسرائیل باشد و نباید اقدامات حقوقی را به زعم برخی در داخل بی‌فایده یا تزئینی و تشریفاتی دانست؟ تصریح کرد: ما با رژیم غاصبی که معمولی نیست، مواجه هستیم. به طور مثال شما در مسئله کشتار مسلمان روهینگیا در میانمار با کشتار مسلمانان در کشوری نه چندان معتبر جهانی روبرو بودیم که نمی‌توانیم تصمیمی که در آن زمینه گرفته می‌شود با تصمیمی که درباره رژیم صهیونیستی گرفته می‌شود، در کنار هم گذاشت و از یک منظر نگاه کرد.

وی تأکید کرد: این مثال را برای این زدم که تاکنون هر بیانیه، مصوبه و قطعنامه‌ای در شورای امنیت سازمان ملل علیه رژیم صهیونیستی صادر شده است، حتما از سوی یکی از ابرقدرت‌هایی که آنجا هستند، وتو شده است. رژیم صهیونیستی از رژیم‌هایی است که به شدت مورد حمایت برخی از ابرقدرت‌های دنیا است.

 اسفنانی بیان کرد: حالا تصور کنید دادگاهی در عرصه بین‌المللی تشکیل می‌شود و با زمینه‌ای که در سازمان ملل و شورای امنیت این سازمان است، حکم به محکومیت رژیم صهیونیستی بدهد حتی اگر این حکم در حد نه چندان مطلوب باشد اما گام بلندی برای امیدواری است که افکار عمومی دنیا و عرصه بین‌الملل و افرادی که در عرصه بین‌الملل نقش‌آفرین هستند، به حدی از بلوغ و واقعیت‌گرایی رسیده‌اند که حتی می‌توانند رژیمی چون رژیم صهیونیستی را محکوم کنند.

این حقوق‌دان در پایان تأکید کرد: به اعتقاد من صدور این حکم نشان می‌دهد که قدم بزرگی در اقدامات حقوقی و قضایی در سطح جهانی برداشته شده است و روند روبه جلویی خواهد داشت.