شاخص‌های فرد اصلح از منظر آیه 124 سوره بقره

به گزارش ایکنا از همدان، حجت‌الاسلام والمسلمین حبیب‌الله شعبانی موثقی، نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه همدان، در جلسه تفسیر قرآن کریم که هشتم اسفندماه در مسجد مهدیه همدان برگزار شد، با توجه به پیش‌ رو بودن انتخابات به آیه 124 سوره بقره اشاره کرد و گفت: این آیه ماجرای حضرت ابراهیم را نقل می‌کند، خداوند به حضرت ابراهیم، عیسی و موسی، نوح و پیامبر اکرم(ص) ولایت داده است و این در آیات قرآن کریم و خطبه غدیر مطرح شده است.

به گفته امام خمینی(ره) ولایت فقیه در امتداد ولایت ائمه و الهی است، البته منظور از این ولایت، ولایت تشریعی و تکوینی نیست، ولایت فقیه، ولایت تشریعی و تکوینی که پیامبر و ائمه دارند را ندارد. با توجه به سیر و سلوک الهی، فرد می‌تواند به مراحلی از ولایت تکوینی دست پیدا کند، اما قطعاً آن ولایتی که پیامبر(ص) و امیرالمؤمنین(ع) ندارند.

نوع ولایتی که در زمینه ولایت فقیه مطرح می‌شود، ولایت اجرایی است. ولایتی که پیامبران صاحب کتاب و ائمه(ع) داشتند رقیقه‌ای از آن در ولی فقیه هم وجود دارد. در دین ولایت به این معنا نیست که ولی می‌خواهد به قدرت برسد، چراکه مسئولیت در دین با طعمه بودن قدرت متفاوت است.

امام علی(ع) نامه‌ای به یکی از حکام خود نوشتند که گمان نکنی مسئولیت و بیت‌المال طعمه و یا سفره‌ای است که از آن بهره‌مند شوی، این مسئولیت طعمه نیست بلکه امانت است، این نگاه دین به مسئولیت است. ابراهیم موظف است خود را برای مردم فدا کند و این ولایت است. خداوند به امیرالمؤمنین(ع) ولایت داده که مسئول باشد نه اینکه بالانشینی، فخرفروشی و تجمل و... پیشه کند، در مورد مسئول در جامعه اسلامی هم همین موضوع مطرح است.

از آنجا که خداوند به پیامبر ولایت داده او خودش را برای مردم فدا می‌کند این مسئله در آیه «لَعَلَّكَ بَاخِعٌ نَفْسَكَ أَلَّا يَكُونُوا مُؤْمِنِينَ شايد، از اينكه ايمان نمى‌آورند، خود را هلاک سازى.» (شعراء / آیه 3)؛ ولایت بر حضرت ابراهیم(ع) این بود که بت‌ها را بشکند، مردم را هدایت کند و جانب منافع واقعی مردم را بگیرد و در نهایت او را در آتش بیندازند. ولی کسی است که حاضر می‌شود به خاطر منافع واقعی مردم در آتش برود، خودش بسوزد تا مردم نسوزند و این قصه ولایت است که در مورد امام علی(ع) نیز مطرح است.

براساس حدیثی از امام زمان(عج) که شیخ صدوق از ایشان نقل می‌کند «َمَّا الْحَوادِثُ الْواقِعَةُ فَارْجِعوُا فیها اِلی رُواةِ حَدیثِنا، فَاِنَّهُمْ حُجَّتی عَلَیْکُمْ وَاَنَا حُجَّةُ اللّهِ عَلَیْهِمْ» این راوی حدیث همان کسی است که نام او را ولی فقیه می‌گذاریم، سنخ ولایت فقیه در حکومت‌داری از سنخ ولایت پیامبر و امام علی(ع) است، یکی از شئون ولایت، حکومت‌داری است و عرصه‌های گسترده‌ای دارد، نوع حکومت‌داری، ولایت فقیه باید تابع مصالح اسلام و برگرفته از حکومت علی(ع) باشد.

مسئول در نظام اسلامی باید خود را فدای مردم کند

مسئولیت در نظام اسلامی این‌گونه است که خود را فدای مردم کند. در جامعه زمان امام علی(ع)، در جنگ صفین خیلی از افراد اهل تسنن بودند و امام را خلیفه چهارم می‌دانستند و جایگاه امامت برای ایشان قائل نبودند، اما امام علی(ع) خودش را فدای همین مردم کرد، این مفهوم اصلی ولایت و مسئولیت است.

در آیه 124 سوره بقره «وَإِذِ ابْتَلَىٰ إِبْرَاهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ ۖ قَالَ إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا ۖ قَالَ وَمِنْ ذُرِّيَّتِي ۖ قَالَ لَا يَنَالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ؛ و پروردگار ابراهيم او را به كارى چند بيازمود و ابراهيم آن كارها را به تمامى به انجام رسانيد. خدا گفت: من تو را پيشواى مردم گردانيدم. گفت: فرزندانم را هم؟ گفت: پيمان من ستمكاران را در بر نگيرد.» کسی که دنبال مسئولیت می‌رود نباید دنبال شهوت و هوای نفس خود باشد.

خداوند بعد از آزمایشات و امتحانات خود، حضرت ابراهیم(ع) را ولی قرار می‎دهد، ولی به این معنا که خود را برای مردم هزینه و فدا کند. یکی از معنای ولایت محبت است، مسئول اگر محبت مردم نداشته باشد به ولایت نمی‌رسد. اگر مردم را بر خواسته‌های خود مقدم نکند به ولایت(حکومت) نمی‌رسد. ولی کسی است که منافع و خواسته‌های مردم را مقدم بر خود کند، همان‌طور که امام علی(ع) فرمود 25 سال استخوان در گلو و خار در چشم داشتم، اما به خاطر مردم تحمل کردند.

در ادامه آیه 124 سوره بقره، ابراهیم می‌فرماید خدایا می‌شود این مسئولیت و ولایت را به فرزندان من هم بدهی (به عبارتی به ذریه و فرزندان من هم رأی بده تا امام و مسئول شوند). خداوند در این آیه شاخصی را در مورد انتخابات یا واگذاری مسئولیت بیان می‌کند.

خداوند می‌فرماید این مسئولیت را به ظالم جماعت نمی‌دهم؛ حتی اگر فرزندان پیامبر باشند و این مسئولیت در دین به کسی می‌رسد که اهل عدالت باشد نه ظلم. ظالم کسی نیست که فقط اختلاس نکند، یا مال مردم را نخورد، یا دزدی نکند ظالم کسی است که حتی به خود هم ظلم نکند یا کسی که به عهد خدا عمل نکند و به عهد خود با خدا وفادار نباشد(مثلا نماز نخواند)، به مردم، من و شما هم خدمت نخواهد کرد و نمی‌تواند خادم مردم باشد.

خداوند در این آیه می‌فرماید به فرد ظالم رأی نمی‌دهم، با توجه به این آیه آیا خداوند اجازه می‌دهد سرنوشت کشور، از جمله افراد نیازمند و زن سرپرست خانواد و بچه یتیم و جوان جویای کار و ازدواج و سرپرست عموم مردم را با انتخاب اشتباه و یک رأی اشتباه، به بازی بگیریم؟ رأی دادن در اصل مسلط کردن افراد بر سرنوشت عموم جامعه و کل مردم است.

در بهترین وضعیت باید کسی را انتخاب کنیم که به دین ما و به ولی فقیه ضربه نزند که به جایی برسد که ولی فقیه پاسخگوی ناکارآمدی آنها باشد. حضرت امیر(ع) 25 سال شرایط را تحمل کردند به خاطر مردم؛ حضرت در نامه به مالک فرمودند آنها که کارها را پیش می‌برند مردم هستند، بنابراین مردم اصل هستند و کار به‌ خاطر آنهاست. انبیا برای مردم ارسال شدند اگر مردم نبودند پیامبران ارسال نمی‌شدند.