حبیب‌الله صادقی، هنرمند مکتبی و مردمی بود + فیلم
محمدصالح حجت‌الاسلامی، مستندساز گفت: حبیب‌الله صادقی یک نخبه هنری و فردی مکتبی و مردمی بود که این ویژگی در کارهایش به روشنی مشهود بود.
«هنرمند واحد 5» مستندی درباره هنرمند انقلابی حبیب‌الله صادقی است. این فیلم پرتره، تلاش کرده به زوایایی تازه و ناگفته از زندگی وی نظر داشته باشد. پیرامون این کار با محمدصالح حجت‌الاسلامی کارگردان مجموعه گفت‌و‌گویی انجام داده‌ایم که در ادامه با آن همراه می‌شویم.
محمدصالح حجت‌الاسلامی فارغ‌التحصیل مقطع کارشناسی‌ارشد در رشته علوم ارتباطات اجتماعی و همینطور دوره‌های کامل فیلمسازی انجمن سینمای جوانان ایران است. وی در کارنامه کاری‌اش بیش از دو دهه فعالیت روزنامه‌نگاری در تمامی سطوح خبرنگاری، دبیری و سردبیری و همینطور سابقه 10ساله تدریس در دانشگاه‌های مختلف را دارد. در عین حال طراح و برگزارکننده 19 مسابقات ملی عکس با عنوان کلی سفره‌های ایرانی اسلامی است. فعالیت‌های هنری حجت‌الاسلامی در عرصه گرافیک و فیلمسازی بوده و تاکنون ضمن طراحی چندین لوگو و جلد کتاب، در زمینه تولید فیلم‌های کوتاه داستانی، تجربی و صنعتی تجربیاتی داشته است. اولین فیلم مستند نیمه بلند او با نام «هنرمند واحد۵» تابستان امسال و به مناسبت درگذشت هنرمند مطرح کشور، حبیب‌الله صادقی در مرکز هنری رسانه‌ای سلوک تولید شده که پرتره کاری این هنرمند فقید است. این مستند در شانزدهمین دوره جشنواره سینماحقیقت رونمایی و در سیزدهمین جشنواره عمار موفق به دریافت لوح افتخار بخش تاریخ فرهنگی، اجتماعی و دفاع مقدس شد.
ایکنا – در ابتدا پیرامون روند شکل‌گیری مستند «هنرمند واحد 5» توضیح دهید.
این مستند پرتره‌ای از فعالیت‌های هنری مرحوم حبیب‌الله صادقی است که یک بازه زمانی پنجاه‌ساله را مد نظر قرار می‌دهد. در واقع مرور زندگی مرحوم صادقی از سال 1351 و از زمان نوجوانی‌شان که به هنرستان هنرهای زیبا وارد می‌شوند تا سال 1401 یعنی زمان فوت‌شان را دربر می‌گیرد. از آنجایی‌که در حال حاضر من در مرکز هنری رسانه‌ای سلوک که از زیر مجموعه‌های حوزه هنری است، فعالیت و مستندسازی می‌کنم؛ در عین حال به عنوان یک روزنامه‌نگار و فعال فرهنگی با سابقه‌ای بیش از دو دهه، با بسیاری از هنرمندان و از جمله مرحوم حبیب‌الله صادقی ارتباط داشتم وقتی از درگذشت ناگهانی استاد صادقی مطلع شدم، تصمیم گرفتم برای ساخت اثری درباره وی اقدام کنم.
این کار از همان ساعات اولیه روز درگذشت ایشان کلید خورد و ضمن تهیه مصاحبه‌ها و گزارش‌های مختلف و متنوع به طور همزمان به دنبال جمع‌آوری مستندات تصویری درباره ایشان بودیم. برای مثال، تنها ساعاتی بعد از فوت زنده‌یاد حبیب‌الله صادقی مصاحبه‌ای با مسعود شجاعی طباطبایی مدیر مرکز هنرهای تجسمی حوزه هنری انجام دادیم یا در همان روزهای اولی پس از فوت استاد صادقی، که بزرگداشت و نمایشگاهی از منتخب آثار زنده‌یاد صادقی برگزار شد به ثبت تصاویر و انجام مصاحبه‌هایی برای ساخت این مستند پرداختیم. در مجموع پروسه تولید و پس تولید دو ماه طول کشید.
ایکنا - آیا به وجه دینی آثار مرحوم حبیب‌الله صادقی هم پرداخته‌اید؟
حبیب‌الله صادقی در رشته‌های مختلف هنری بسیار توانا و در عین حال پرکار بود. نقاشی، گرافیک، کاریکاتور و ... بود حتی شعر می‌سرود و متن‌ها و دلنوشته های بسیاری هم داشت. با توجه به پیشینه خانوادگی و علاقه شخصی‌اش فردی متدین و مکتبی بود و آثار بسیاری را بر اساس آموزه‌های دینی و مذهبی خلق کرده به طوری که بی‌هیچ گفت‌وگوی اضافه‌ای، همه این بعد معنوی و آسمانی در اکثر آثارش، حتی آثار انتقادی و اجتماعی یا انتزاعی‌اش دیده می‌شود. در این راستا در «هنرمند واحد 5» هم به این وجه کار ایشان پرداخته شده است. تصریح می‌کنم از ابتدا تصمیم‌مان این بود چیزی خارج از هویت و جان مرحوم صادقی بیان نکنیم یا به نحوی اغراق‌آمیز و با تلاشی مضاعف، ابعاد معنوی و ارزشی نقاشی‌هایشان را برجسته نکنیم. «هنرمند واحد 5» را از زندگی حرفه‌ای حبیب‌الله صادقی ساختیم که خود به قدر کافی‌گویای ابعاد شخصیتی و جهان فکری این هنرمند فقید هست.
مستندهای پرتره با موضوع هنرمندان ارزشی و انقلابی چه ویژگی‌هایی دارند؟
در مورد سایر آثار که احتمالاً پرتعداد هم هستند نمی‌توانم نظری بدهم، اما در مورد کارهایی که ما درصددیم که به انجام برسانیم این هنرمندان را به مثابه یک نخبه و قهرمان ملی واقعی می‌بینیم که چند وجه هنرمندانه، مکتبی و مردمی بودن آنها را به تصویر خواهیم کشید. در کنار همه اینها و ضمن دادن اطلاعات به مخاطب در تلاشیم تا اثر نهایی را بر اساس یک روایت منسجم و جذاب تنظیم کنیم که مخاطب حین تماشای فیلم خسته نشود. واقعیت این است که مستند خوب الزاماً بیان‌کننده همه چیز نیست، بلکه اگر بتواند بخش‌هایی از یک سوژه را به طور جذاب و دلنشین و البته به دور از اغراق یا سرپوش گذاشتن را روایت کند می‌تواند اثری موفق باشد.
آثار این حوزه با چه مشکلاتی در امر ساخت مواجه هستند؟ مهمترین کاری که باید در پرداختن به افرادی که به نحوی با فضای رسمی کشور در ارتباطاند صورت بگیرد فاصله گرفتن از یک روایت رسمی است، به ویژه هنرمندان که آبشخور ذهنی‌شان از دل جامعه است و اگرچه حاکمیت هم خریدار آثار آنها است، اما آنچه باید رخ بدهد مقبولیت مردمی و دانشگاهی آنها است. اصولاً محتوای آثار این هنرمندان در دل اثر هویدا است و نیازی به تاکید بیش از حد ندارد، اما آنچه که در مورد این قشر از هنرمندان معمولاً مغفول واقع می‌شود، ارزش هنری و مهارت و خلاقیت وی است که در نمونه‌ای همچون حبیب‌الله صادقی بلا شک از برترین‌های دوران خود بوده و اگر این مسئله در موردش بیان نشود، حتما کم لطفی و شاید بی انصافی باشد.
از مهمترین مشکلاتی که در این مسیر با آن مواجه هستیم، تهیه آرشیو مناسب است که یا تهیه نشده است یا به خوبی نگهداری نشده و متاسفانه از دست رفته است و یا از آن دردناکتر اینکه در اختیار مستندساز قرار نمی‌گیرد چه از سوی نهادها و ارگان‌ها و چه از سوی دوستان و آشنایان و اقوام! واقعاً سوال اینجاست اگر قرار نیست مستنداتی که از برنامه‌ها و رویدادهای مختلف و یا حتی عکس و فیلم‌هایی که به یادگار گرفته می‌شود به کار معرفی یک هنرمند به جامعه بشری حال و آینده بیاید اصلاً چرا تهیه می‌شود یا اگر تهیه شده و برایش سرمایه‌های مادی و انسانی زیادی هزینه شده چرا به درستی نگهداری نمی‌شود؟ کاش در همه سازمان‌ها به طور جدی و بدون اعمال نظر غیر کارشناسی، اقدام به تهیه آرشیو جدی کنند و بخشی از هزینه‌های غیر ضروری که برای اموری همچون مسائل عمرانی که بعضاً هزینه‌های تکراری و بی‌اثر هم می‌تراشند، بودجه جدی برای حفظ و نگهداری آرشیو کنند و آن را در اختیار محققان، اهالی رسانه و هنر قرار دهند تا بتوانند به بهترین شکل به جامعه عرضه شوند. کاری که قطعاً در تبیین بسیاری از مسائل جامعه موثر و کاربردی هستند.
ایکنا - استقبال مخاطب در جشنواره و ... از مستند «هنرمند واحد 5» چگونه بوده است؟
رونمایی این اثر در شانزدهمین جشنواره سینماحقیقت بود که به رغم اینکه در بخش خارج از مسابقه حضور داشت، اما با توجه به استقبال خوبی که از آن شد، به اکران ویژه هم رسید. بعد از آن هم دو اکران در جشنواره عمار داشته و تقریباً یک هفته دیگر اولین اکران رسمی خود در حوزه هنری را هم تجربه خواهد کرد. در این تعداد اکران محدود، مخاطبان از این اثر به نیکی یاد کرده‌اند و من از این بابت خدا را شاکرم که اگر در مورد یک هنرمند بزرگ اقدام به خلق اثری کرده‌ام، توانسته‌ام گام کوچکی بردارم که مورد قبول هم واقع شده است.
انتهای پیام
