به گزارش ایکنا، حجتالاسلام والمسلمین جواد محدثی، نویسنده و استاد حوزه علمیه، شامگاه 26 شهریورماه در نشست علمی «شرحی بر زیارت اربعین»، با بیان اینکه براساس روایت امام عسکری(ع)، زیارت اربعین چه از راه دور خوانده شود و چه در مرقد مطهر امام حسین(ع)، یکی از علامتهای مؤمن شمرده شده است و امام صادق(ع) این زیارت را به صفوان جمال آموخته و سند معتبری دارد، افزود: امام(ع) به صفوان فرمودند این زیارتنامه را هنگامی که آفتاب روز اربعین برآمد بخوان. ابن طاووس هم در اقبال، و مشهدی در کتاب خودش هم این روایت را نقل کردهاند؛ در المصباح کفعمی و جلد 98 بحار به نقل از تهذیب شیخ طوسی هم آمده است.
محدثی با اشاره به محورهای اصلی این زیارت، بیان کرد: ترسیم سیمای امام حسین(ع)، اولین محور این زیارتنامه است. این زیارتنامه مانند بسیاری از زیارات دیگر با سلام شروع میشود که سلام نشانه تولای شیعه نسبت به اولیای دین است و مخاطب این سلام هم امام حسین(ع) است.
وی ادامه داد: از حضرت با عناوینی چون حبیب خدا، ولی خدا، خلیل خدا، برگزیده خدا، شهید مظلوم و کشته اشکها یاد میشود؛ السلام علی اسیرالکربات و قتیل العبرات. بعد از بیان اوصاف و مقامات، زائر در پیشگاه خدا شهادت میدهد که آن حضرت ولی خدا، فرزند ولی خدا، صفی و برگزیده خدا و فرزند صفی خداست تا این شهادت و گواهی، اعتقاد او را از عمق جانش نشان دهد.
محدثی بیان کرد: آن حضرت یکی از سروران و رهبران و مدافعان حق و دین و وارث خط انبیا و حجت الهی است که این صفات هم از دیگر محورهای زیارت اربعین است. محور بعدی در زیارت اربعین هم فلسفه قیام عاشوراست؛ در این مورد اهداف مختلفی بیان شده ولی آنچه در این زیارتنامه مطرح است، هدف، نجات و بیداری امت است که با تعابیری صریح این اهداف مطرح شده است.
استاد حوزه اضافه کرد: بیان فرموده است که آن حضرت در احیای دین و سنت نبوی چنان عمل کرد که راه عذر و بهانه را بر همه بست و اتمام حجتی بر همگان بود؛ هم نصیحت و خیرخواهی داشت و هم در دعوت مردم به حق، عذر همه را به پایان رساند.
وی افزود: گاهی بیداری جامعه و احیای حق، با بذل مال ممکن است ولی گاهی باید جان در این مسیر فدا شود؛ امام(ع) خون قلبش را در راه خدا نثار کرد؛ و بذل مهجته فیک. گاهی انسان به مرکز اهدای خون میرود و خون میدهد ولی خون قلب کنایه از شهادت و فداکردن جان برای رهایی مردم از جهالت و گمراهی و سرگشتگی و حیرت و مشخص کردن تکلیف بندگان خداوند است.
محدثی تصریح کرد: وضع جامعه در دوره امام حسین(ع) به گونهای شده بود که تنها خون مطهر ایشان میتوانست زلزله در ارکان حکومت اموی ایجاد کند و مردم را از خواب جهل بیدار کند و به خصوص افشاگریهای حضرت زینب(س) و امام سجاد(ع) مکمل این نقش بود.
وی افزود: شناختن و شناساندن چهره مخالفان و معاندان از دیگر محورهای زیارت اربعین است؛ چه کسانی با چه ویژگی و اهدافی به جنگ امام حسین(ع) آمدند و دست به این جنایت بزرگ زدند. آیا جنگ از روی جهل بود یا تامین منافع و مطامع دنیوی و تعصب و ...؟ دنبال چه بودند که جز با کشتن ثارالله به آن نمیرسیدند؟ در این زیارتنامه شهادت امام را بروز کینهها و عقدههای دشمنان از خاندان اهل بیت(ع) ترسیم کرده است. کسانی که آخرت خود را برای بهای ناچیز دنیا فروخته بودند، کسانی که دنبال هوس و هواپرستی بودند و دور از منطق درست الهی. کسانی که دنبال برافروختن خشم خدا و پیامبر(ص) و تبعیت از خط گناهکاران و قاتلان و فاسدان بودند.
وی افزود: محور دیگر در زیارت اربعین، جهاد در راه خدا و صبر در ادای تکلیف و ادامه مبارزه تا شهادت و حتی تداوم آن بعد از شهادت در قالب اسارت و پیامرسانی است. میخوانیم؛ و جاهدهم فیک صابرا محتسبا حتی سفک فی طاعتک دمه و...؛ سیدالشهداء(ع) در راه تو با دشمنان جهاد کرد، هم صبر و شکیبایی و مقاومت داشت و هم اخلاص داشت و تا جایی پیش رفت که خون خود را فدا کرد و دشمنان، حریم اهل بیت(ع) را هتک کردند و آنها را به اسارت بردند تا به شام رسیدند.
محدثی اضافه کرد: احیای دین و مبارزه با بدعتها، قربانی و فدایی میخواهد و کسی که قدم در مسیر مبارزه میگذارد باید اهل اخلاص و آماده برای اهدای خون و تحمل هتک حرمت نسبت به خود و خانواده هم باشد؛ امام مجتبی(ع) در مبارزه با معاویه درست است که شهید نشد ولی با امضای قرارداد صلح، با آبروی خود جهاد کرد و چقدر طعن و ملامت شنید.
وی ادامه داد: امام حسین(ع) عزیز خدا و رسول او بود ولی در صحرایی گرم و دور از وطن و در کنار فرات به محاصره افراد نامرد گرفتار شد و تشنگی او و خاندانش را به سختی انداخت؛ عریان کردن پیکر مطهر و بریدن سر امام(ع) جزء بدعتهای دوران اموی بود که در کربلا رخ داد؛ آتش زدن خیمه و اسب تاختن بر اجساد مطهر و اسارت اهل بیت(ع) در راه خدا انجام شد و سخن آخر امام(ع) در قتلگاه هم این بود که خدایا من به تقدیر و قضای تو راضی هستم.
محدثی با اشاره به اینکه نکته دیگر در زیارت اربعین طعن و لعن و تبری جستن از دشمنان و ابراز تولی به اهل بیت(ع) است، گفت: تولی و تبری جزء فروع دین است و ما با لعن و نفرین نفرت خود را از دشمنان بیان میکنیم و نشان میدهیم انسان مکتبی و موضعدار هستیم. ما هم خودمان جنایتکاران عاشورا را لعن میکنیم و هم از خدا میخواهیم که آنها را مورد لعن خود قرار دهد. در آیةالکرسی هم این تولی و تبری از طاغوت وجود دارد. آنجا که فرموده اسـت: اللَّهُ وَلِيُّ الَّذِينَ آمَنُوا يُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ وَالَّذِينَ كَفَرُوا أَوْلِيَاؤُهُمُ الطَّاغُوتُ يُخْرِجُونَهُمْ مِنَ النُّورِ إِلَى الظُّلُمَاتِ أُولَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ. همچنین روایات هم آوردهاند که دین چیزی جز حب به خدا و رسولان و اولیای او نیست.
استاد و پژوهشگر حوزه علمیه اضافه کرد: لعنت هم نسبت به کسانی صورت میگیرد که اهل فسق و فجور و مبارزه با حق و کافر و مشرک هستند، چقدر خدا کسانی را که در دین بدعت و سنن الهی را زیرپا میگذارند و آیات الهی را نمیپذیرند، مورد لعنت خود قرار داده است.
وی افزود: مضمون دیگر زیارت اربعین آن است که ما ائمه(ع) را جزء وارثان انبیا میدانیم؛ در مورد امام حسین(ع) به عنوان فرزند پیامبر(ص)، فرزند فاطمه(س) و امیرمؤمنان(ع) و فرزند وصی خدا، فرزند وصی پیامبر و ... بر ایشان درود میفرستیم و برای جلوگیری از نقشههای انحرافی دشمنان که قصد داشتند امام حسین(ع) را جدا از نبوت بدانند بر اینکه ائمه منتسب به پیامبر(ص) و امام علی(ع) هستند تاکید میکنیم.
محدثی تصریح کرد: مضمون دیگر در این زیارت، مطرح کردن حیات سعادتمندانه با دادن بینش به افراد است. از سخنان امام حسین(ع) است که فرمودند: موت فی عز خیر من حیاة فی ذل؛ مرگ عزتمندانه بهتر از زندگی ذلیلانه است و در سخنان متعدد از امام حسین(ع) در طول سفر مکه تا کربلا، دائما بر روی مرگ عزتمندانه و زیر بار ذلت نرفتن تاکید شده است.
وی اضافه کرد: در فراز دیگری از زیارت اربعین، از زندگی سعادتمندانه امام حسین(ع) سخن به میان آمده است (عشت سعیدا)؛ امام حسین(ع) 57 سال زندگی پر از جود و حکمت و علم و حلم و عبادت داشتند و مرگ ایشان هم در راه خدا و ستوده و خداپسندانه بود. در نهجالبلاغه آمده که بهترین مرگ، کشته شدن در راه خداوند است. ما به امام عرض میکنیم؛ عشت سعیدا و مضیت حمیدا مظلوما شهیدا. خدا هم وعده نصرت و عزت و سعادت و حیات ابدی به کشتهشدگان در راه خود و نابودی مستکبران و دشمنان را داده است؛ وَسَيَعْلَمُ الَّذِينَ ظَلَمُوا أَيَّ مُنْقَلَبٍ يَنْقَلِبُونَ.
محدثی دیگر محورهای زیارت اربعین را بیزاری جستن از همفکران اهل ظلم دانست و گفت: در فرهنگ دینی ما، جنایتکاران و ظالمان، مطرود و ملعون هستند و حتی کسانی که ساکت بودند و با جنایتکاران همراهی عملی نداشته ولی در دلشان با آنها موافق بودند را در زمره کسانی قرار میدهیم که مستقیما علیه امام جنایت کردند. کسانی که ماجرای شهادت امام(ع) را شنیدند و به آن راضی شدند و خشنود بودند هم همانند گروه اول هستند. در زیارت میخوانیم: اللهم العن قتلک، اللهم العن ظلمک و لعن الله امة سمعت بذلک فرضیت به؛ در روایت هم بیان شده کسی که به فعل قوم و گروهی راضی باشد از خود آنان است.
وی افزود: زائر در این زیارت حاضر میشود خود و پدر و مادرش را فدای اهل بیت(ع) کند و از آنها به عنوان عزیزترین داشتههای خود بگذرد، همچنین محور دیگر تاکید بر دودمان و خاندان پاک و مطهر آن حضرت است؛ اشهد انک کنت نورا فی اصلاب الشامخه و الارحام المطهره، لم تنجسک الجاهلیة بانجاسها. این فراز مستند به آیه 33 سوره مبارکه احزاب است که فرمود: إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا.
محدثی تاکید کرد: زیارت اهل بیت(ع) باید در راستای تبعیت از ایشان و همسویی فکری و عقیدتی و عملی و تسلیم و نصرت و حمایت از آنها باشد زیرا خط ایشان، خط ایثار و شهادت است و اگر جز این باشد هرقدر بر سر و سینه بزنیم و سوگوار باشیم ولی تبعیت عملی نداشته باشیم فایده نخواهد داشت.
انتهای پیام