فرشته‌ای در کالبد انسان + فیلم
میرزا احمد آشتیانی فقیه، فیلسوف و از مشاهیر برجسته محسوب می‌شد که آثار ارزنده‌ای در حوزه تاریخ اسلام از خود به یادگار گذاشت. وی جامع‌ترین استاد در علوم عقلی و نقلی بود و در فنون ریاضی متبحر و در طب قدیم یگانه استاد عصر خویش به‌شمار می‌رفت.
میرزا احمد آشتیانی چهارمین و کوچکترین فرزند میرزا حسن مجتهد آشتیانی، فقیه سرشناس روزگار ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه قاجار بود که در حدود ۱۳۰۰ قمری در تهران به دنیا آمد. پس از فراگرفتن ادبیات فارسی و عربی در خدمت پدرش به خواندن سطوح فقه و اصول پرداخت و پس از درگذشت پدر، نزد علمای دیگری مانند آقا میرزا هاشم رشتی، آقا میرزا حسن کرمانشاهی، آقا شیخ محمدرضا نوری و آقا سید محمد یزدی علوم عقلیه و نقلیه را آموخت. آنگاه در مدرسه سپهسالار قدیم و سپس در مدرسه سپهسالار جدید مشغول تدریس علوم معقول و منقول شد و اوقات فراغت از تدریس، علوم مجمعی به‌عنوان تدریس اصول عقاید برای عموم طبقات علاقه‌مند تشکیل می‌داد و با سخنانی ساده به ارشاد و هدایت همگان می‌پرداخت.
آشتیانی در ابتدای آمدن حاج شیخ عبدالکریم حائری به قم و تأسیس حوزه علمیه قم، مدت کوتاهی هم به قم رفت و در درس حائری شرکت کرد اما اقامت در قم ظاهراً خیلی کوتاه بود و در همان سال‌ها به نجف اشرف هجرت کرد و در حدود ۱۰ سال در آنجا بود و به تدریس و آموزش علمی مشغول شد. به‌ویژه با آیت‌الله آقا میرزا محمدحسین نایینی غروی و آقاضیاء عراقی، مأنوس شد و از محضرشان بهره برد و خودش نیز مجلس درس فلسفه دایر کرد. وی پس از مدتی به ایران بازگشت و در تهران زندگی کرد و به تألیف و تدریس کتاب‌ها و رسالات علمی و رسیدگی به امور اهل فضل، ضعفا و مؤمنین مشغول شد.
از جمله شاگردان آیت‌الله آشتیانی می‌توان به سید جلال‌الدین آشتیانی، میرزا محمدباقر آشتیانی، حسن حسن‌زاده آملی و سید عباس طباطبایی اشاره کرد که هر کدام از این افراد خود منشأ خدمات ارزنده‌ای بوده‌اند. آشتیانی در مجموع ۶۲ کتاب و رساله و حاشیه از خود به یادگار گذاشت که بیش از ۲۷ کتاب و رساله آن به چاپ نرسیده است. از تألیفات چاپ نشده وی ۳۲ حاشیه است که آنها را بر کتاب‌های معتبر فقه، اصول، حکمت، معانی و بیان، عرفان، صرف و نحو عربی، هیئت و منطق نوشته است.
آیت‌الله آشتیانی علاوه بر جامعیت کم نظیر در علوم متداول عصر خود و احاطه بر مراتب معقول و منقول، عالمی متقی و دانشمندی زاهد و پارسا و انسانی تمام عیار بود، روح لطیفی داشت که با شکوفایی زمینه‌های ذوقی درونی شعر هم می‌سرود. او بسیاری از مضامین عرفانی و فلسفی را به‌صورت سروده‌هایی، تنظیم کرده است. همچنین در هنر خوشنویسی، خطوط ریز و درشت نامور و نمونه بود و در این زمینه آثاری درخشان از خود به یادگار گذاشت. از ویژگی‌های آیت‌الله آشتیانی این بود که با وجود احاطه علمی قوی بر علوم و معارف گوناگون و تشکیل حوزه‌های درسی از اینکه به تبلیغ و ارشاد عامه مردم بپردازد، کوتاهی نمی‌کرد و چون احساس کرد در میان افراد جامعه در حوزه بحث‌های کلامی و اعتقادی و مضامین عبادی خلأ مشاهده می‌شود و لازم است تا مشکلات و تردیدهای عموم افراد حل و فصل شود و کتاب‌های مناسبی برای آنها تدوین شود به تألیف و تصنیف رساله‌ها و آثاری در این موارد پرداخت. سرانجام این فقیه برجسته پس از عمری تلاش فکری، علمی و فرهنگی توأم با زهد و وارستگی در سوم تیر ۱۳۵۴ خورشیدی چشم از جهان فروبست.
انتهای پیام
