رویکرد کشورهای عربی به حفظ قرآن متفاوت است

یازدهمین دوره مسابقات بین‌المللی قرآن کشور کویت مهرماه امسال برگزار شد و شجاع زویدات از خوزستان (آبادان) یکی از سه نماینده کشورمان در این مسابقات و اولین نماینده جمهوری اسلامی ایران در رشته حفظ کل همراه با قرائات عشر بود. متن زیر گفت‌وگوی ایکنای خوزستان، با زویدات درباره دستاوردهای حضور  در این رشته تخصصی است که تقدیم مخاطبان می‌شود:

شجاع زویدات، نماینده کشورمان در مسابقات قرآن کویت، در این باره گفت: مسابقات بین‌المللی بسیاری در سطح جهان اسلام برگزار می‌شود که به دلایل مختلف چند سالی از ایران نماینده‌ای دعوت نمی‌شد. آنچه مسابقات کویت را از دیگر مسابقات متمایز می‌کند این است که این کشور سردمدار برگزاری مسابقه رشته حفظ قرآن کریم همراه با قرائات ده‌گانه است. کشورهای خاصی در این رشته شرکت می‌کنند، کشورهایی که در زمینه قرآن حرفی برای گفتن دارند و در حفظ قرآن داعیه‌دار هستند.

وی با اشاره به حضور خود به عنوان نماینده کشورمان در رشته حفظ کل قرآن همراه با قرائات عشر، گفت: آنچه در این مسابقات باعث تعجب داوران شده بود این است که چگونه یک کشور غیر عرب و شیعه نماینده‌ای در رشته حفظ کل همراه با قرائات عشر فرستاده است و ستاد مسابقات و متسابقان دائم از بنده سؤال می‌کردند که چگونه توانستم در این رشته حضور پیدا کنم؟ چه کسی اجازه‌نامه قرائات را به شما داده و پیش کدام استاد خوانده‌ای؟ توضیح دادیم در ایران شورای عالی قرآن داریم که چند سال گذشته شیخ محمد فهمی عصفور را به کشور دعوت کرد، قرائات را نزد ایشان خواندیم و اجازه‌نامه دریافت کردیم.

تعجب شرکت‌کنندگان از حضور ایران در رشته قرائت عشر

نماینده کشورمان در مسابقات قرآن کویت افزود: این موضوع در فضای مسابقات پخش شده بود که ایران در رشته قرائت عشر شرکت کرده است و این موضوع، علاوه بر کسب رتبه، اثر تبلیغی بالایی داشت، به طوری که حتی اگر یک حافظ یا قاری عادی داشتیم که در این مسابقات حضور پیدا می‌کرد و اول می‌شد، حضورش این اثر تبلیغی را نداشت. اینکه کشور ایران خود را در این رشته در مسابقات جهان اسلام نشان داده بود باعث تعجب شرکت‌کنندگان و استادان شده بود.

این حافظ بین‌المللی قرآن با بیان این‌که مسابقات بین‌المللی کویت اولین تجربه او برای رقابت در رشته حفظ همراه با قرائات عشر است، گفت: مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف پیش از مسابقات دوره‌هایی را برای ما برگزار کرد که از آنها تشکر می‌کنم و پیش از آن از کمیته اعزام که جهت حضور در این رشته بنده را انتخاب کردند سپاسگزارم. با توجه به اینکه اولین‌بار بود در این رقابت قرار می‌گرفتم، نکاتی وجود داشت که جز با حضور در مسابقات نمی‌شد آنها را به دست آورد و از طریق ارتباط با متسابقان و داوران تجربه خوبی حاصل شد. لازم بود ایران در چنین رشته‌ای ورود کند، چراکه ضمن اثرگذاری تبلیغی، بیانگر این است که کشور ایران می‌تواند به عرصه‌های فوق تخصصی قرآن در جهان اسلام ورود کند و این مسابقات، فتح بابی برای رقابت‌های بعدی باشد.

زویدات ادامه داد: برخی از کشورها به تأسی از مسابقات بین‌المللی کویت رشته حفظ کل همراه با قرائات را به دیگر رشته‌های خود اضافه کرده‌اند، از آن جمله یکی از اعضای هیئت داوران که عربستانی بود اعلام کرد رشته قرائات را به مسابقات خود اضافه کردند.

مسابقات حفظ به سمت تخصصی شدن می‌رود

وی در ادامه با بیان اینکه مسابقات حفظ قرآن کریم به سمت تخصصی شدن می‌رود، گفت: حفاظ مسابقه‌ای قرآن در جهان اسلام رو به افزایش هستند. این حفاظ اکثراً خوب و بدون اشتباه می‌خوانند. دیگر مثل قبل نیست که حفاظ قرآن کریم در حین قرائت اشتباه کنند یا مکث کنند. کیفیت حفظ بسیار بالا رفته است و با توجه به تکنولوژی موجود حفاظ به همه چیز دسترسی دارند و به راحتی با اساتید در ارتباط هستند، لذا همه به سمت تخصصی شدن می‌روند و این خوب است.

این حافظ کل قرآن با تأکید بر تربیت حافظ قرآن کریم در رشته قرائات در کشورمان گفت: خوب است که این روند ادامه پیدا کند تا بتوانیم مجدداً اسم کشور ایران را وارد این رشته در عرصه رقابت‌ها کنیم و نشان دهیم که حفاظ ما چه قابلیت‌هایی دارند؛ باید این حضور را تقویت کنیم.

زویدات افزود: بعد از این مسابقات متعهد شدم تمرینات خود را بیشتر کنم و تخصصی‌تر وارد این عرصه شوم. تجربیات لازم از مسیر این مسابقات حاصل شد.

این حافظ قرآن درباره بازماندگی خود از کسب رتبه در رشته قرائات عشر اظهار کرد: تکنیک‌هایی در هر رشته و هر مسابقه‌ای وجود دارد که اهل فن آن رشته، آن‌ها را تشخیص می‌دهند، مسابقاتی تحت این عنوان در کشور نداشتیم، نکاتی وجود داشت که باید با آنها التفات بیشتری می‌شد. در مسابقات کویت با داوران صحبت کردم و نکات آنها را دریافت کردم.

وی با بیان اینکه امیدوارم جمهوری اسلامی ایران در سال‌های آینده خود را در این رشته نشان بدهد، افزود: در سالهای آینده اگر بخواهیم خود را در مسابقات جهان اسلام نشان دهیم باید در زمینه حفظ قرآن تخصصی ورود کنیم یا حفاظ قرآن کریم ما آن‌قدر قوی بشوند که در مسابقات جهان اسلام رتبه آور باشند. شما بررسی کنید که جز در مسابقات بین‌المللی ایران و کرواسی، آیا حفاظ ما در کشورهای عربی در ۱۰ سال اخیر صاحب رتبه شده‌اند یا خیر. مواردی در این مسابقات وجود دارد که باید به آنها توجه کنیم.

نماینده کشورمان در مسابقات قرآن کویت ادامه داد: پیشنهادم این است که تنها استادان مصری را دعوت نکنیم. استادان مسابقات دیگر کشورهای عربی را هم دعوت کنیم، شاید آنها قاری نباشند، اما استادتمام و داور هستند. لازم است با نگاه و رویکرد آنها آشنا شویم تا متسابقان ما بتوانند در مسابقات آن کشورها مقام بیاورند. در کویت اتفاق غیرمترقبه‌ای برای بنده رخ داد، از حال رفتم و به بیمارستان منتقل شدم. درست است که دوباره آزمون دادم و جزو نفرات ممتاز نبودم، اما حفاظ کل ما در این مسابقات خوب خواندند، با وجود این حفاظ کشورهای دیگر مقام آوردند چون رویکرد و نگاه کشورهای عربی به حفظ قرآن کریم متفاوت است.

قرائات عشر رشته فوق تخصصی است

این حافظ بین‌المللی قرآن در توضیح این تفاوت گفت: مثلاً ما در اینجا ۲۰ یا ۳۰ نمره به صوت و لحن اختصاص می‌دهیم، اما در آنجا آنچه مهم است تجوید و حسن حفظ است، آن هم تجوید همراه با فصاحت و اصولی. لحن در این مسابقات ۵ نمره دارد. اگر می‌خواهیم در جهان اسلام اثرگذاری داشته باشیم، دقت کنیم که غالب مسابقات در آن کشورها، قرائت نیست. مسابقات اصلی در جهان اسلام در کویت، عربستان و امارات برگزار می‌شود. این کشورها مدعی مسابقات هستند. اگر بتوانیم در این کشورها خود را ثابت کنیم اثر تبلیغی دوچندان خواهد داشت. آنها رشته‌های دیگر نیز دارند، اما تأکیدشان روی رشته حفظ با قرائات است و در آنجا رشته حفظ کل قرآن با قرائات عشر از ابهت خاصی برخوردار است.

زویدات گفت: به‌طور کلی رشته قرائات عشر، یک رشته فوق تخصصی است. عموماً کسانی که وارد این رشته می‌شوند بالای ۳۰ سال هستند، چون اول باید حافظ کل شوند و بعد به این سمت بروند. باید از کسانی که در این رشته دستی بر آتش دارند استفاده شود. عده‌ای مثل بنده چون در مسابقات بین‌المللی مقام داشتند، معمولاً دیگر در مسابقات دیگر شرکت نمی‌کنند اما با حضور در این رشته حس کردم این رقابت، شروع راه ما است، نه صرفاً در عرصه فراگیری و مسابقه، بلکه حضور در کشورهای مختلف به عنوان داور. اگر کشورهای دیگر بخواهند برای مسابقات خود از ایران، داور دعوت کنند باید بدانند کشور ما این قابلیت را دارد. باید در این رشته متسابق اعزام کنیم تا بار علمی کشور خود را نشان دهیم و فضایی ایجاد‌ کنیم که بدانند ما در این زمینه نماینده داریم، نه تنها برای حضور در مسابقات بلکه حتی برای داوری.

وی در پایان تصریح کرد: انتخاب داور در مسابقات شرایطی دارد ازجمله آنها داشتن اجازه‌نامه قرائات است. برخی از کشورهای عربی مثل ما قرآن را به روایت حفص از عاصم نمی‌خوانند، مثلاً کشور مغرب، روایت ورش می‌خواند. این نشان می‌دهد که داوران باید به این قابلیت برسند و با قرائات مختلف آشنا باشند. اگر ما در این زمینه خود را نشان‌ ندهیم و متسابق نفرستیم، چگونه از ما دعوت کنند؟ استدلال برخی دوستان این است داور ایرانی در این مسابقات نیست، آیا نباید شرایط حضور به عنوان داور را کسب کنيم؟ آیا نباید در رشته قرائات ورود کنیم تا با قرائت کشورها آشنا شویم؟ این حضور به عنوان متسابق یا داور  اثر تبلیغی بسیار مهمی برای کشورمان دارد.