طبس؛ گلستانی در دل کویر خراسان جنوبی

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از خراسان جنوبی، شهرستان طبس با پنجاه و هفت هزار و هشتاد کیلومتر مربع اولین شهر پهناور ایران است و فاصله بین دورترین روستاهای منتهی‌الیه شمالی و جنوبی شهرستان بیش از 400 کیلومتر است.

تردیدی نیست که شهرستان طبس بسیار کهن و باستانی است چنان‌که آثار غارنشینان زمان‌های قدیم هنوز در دره‌های شهرستان باقی است و بسیاری از روستاها و اماکن طبس نام کهن و باستانی خود را حفظ کرده‌اند.

نامه‌ای تاریخی نیز از حضرت علی‌بن موسی‌الرضا‌(ع) در دست است که خطاب به حاکم طبس نگاشته و در آن سفارش‌هایی در مورد برادرشان حضرت حسین‌بن الکاظم فرموده‌اند. این نامه حاکی از وجود یک حکومت ظاهراً مقتدر در طبس باستان است.

آرامگاه امام‌زاده حسین‌بن موسی‌الکاظم(ع)، حرمی به وسعت دل‌های شکسته

در همین دیار است که گنبد فیروزه ای، گلدسته‌های زیبا، سقاخانه‌های با صفا و صحن و سرای دلگشای حضرت، رهگذران را به سوی خویش فرا‌می‌‌خواند و لبیک گویان به سوی مشهد‌الرضا‌(ع) رهسپار می‌شوند. این امامزاده از جمله امامزادگانى است که مورخان ایشان را از فرزندان بلافصل امام کاظم(ع) دانسته‌اند که بر همین اساس ایشان برادر هشتمین پیشوای شیعیان جهان هستند. امامزاده حسین‌بن موسی‌الکاظم‌(ع) همه ساله مطاف ده‌‌ها هزار زائر و میهمان امام هشتم‌(ع) است.

در زلزله سال 1357 به کلی ویران شد، اما با همت آستان قدس رضوی بقعه مرکزی و رواق‌‌های گرداگرد آن بازسازی شد و اکنون بنایی کاملاً مطلوب و در شأن این امامزاده و در راستای رفاه حال زائران با به‌کارگیری طرحی جامع احداث شده است.

اما در میقات‌الرضا‌‌(ع) تسهیلاتی فراهم شده تا مسافران گرد خستگی در چشمه صفای این امامزاده از تن بشویند و برای دیدار محبوب و حضور در مشهد مقدس آماده شوند. این امامزاده منزلگاهی برای مسافرانی است که از شهرهای جنوبی و شرقی به مشهد سفر می‌کنند.

در جوار این امامزاده، مجموعه زیبای باغ رضوان نیز چشم‌اندازی قابل تحسین در نورپردازی، ایجاد فضای سبز، پارک بازی، سکوهای اقامتی واحدهای تجاری و خدماتی در ضلع جنوب غربی آستانه مبارک در خدمت رفاه زائران است.میقات الرضا سرزمین مقدسی است که سالانه پذیرای بیش از میلیون‌ها زائر خسته از راه بوده و مشتاقان را به سوی خود فرا‌می‌خواند. این امامزاده طبس را به نگین کویر ایران تبدیل کرده است.

جنگل سنو

این جنگل در 24 کیلومتری شهرستان طبس واقع شده است و بیشتر اراضی این منطقه کوهستانی است و ارتفاعات صعب‌العبوری دارد.

این جنگل دارای پوشش درختچه‌ای و درختی از جمله گز، اسفناج وحشی‌(آتریپلکس) و تاغ می‌باشند که برای کاهش توفان‌های کویری و تثبیت شن‌های روان کاشته شده‌اند. این گیاهان از پایدارترین گونه‌های کویری است که می‌توانند در برابر کم‌آبی و توفان‌های شدید و وزش شن‌های روان پایداری نمایند. این جنگل‌ها در شهرستان‌های ابرکوه، صدوق، خاتم، طبس و میبد دیده می‌شوند.

شرایط طبیعی و محیطی حاکم بر منطقه مانند کمبود منابع آب، خشکی و شوری خاک، باعث ایجاد و گسترش پوشش گیاهی خاصی‌(عمدتاً مرتعی) شده است. مراتع استان اغلب شامل گیاهان شورپسند است. این مراتع به دلیل اهمیت محیطی و اقتصادی نظیر تولید علوفه، استفاده در داروسازی، ایجاد اشتغال و نیز چشم‌اندازهای طبیعی و تفرجگاهی، ارزش حیاتی دارند. مراتع استان یزد به لحاظ پوشش گیاهی به سه دسته خوب، متوسط و ضعیف دسته‌بندی می‌شوند. مهم‌ترین گونه‌های موجود در این مراتع را درمنه، قیچ، گون، علف شور و اِشنان تشکیل می‌دهند.

چشمه مرتضی علی و جوشش آب سرد و گرم

چشمه آبگرم مرتضی علی از جاذبه‌های گردشگری طبیعی در شهرستان طبس است.این چشمه در مسیر گردشگری روستای خرو و در فاصله 27 کیلومتری طبس واقع شده است. وجود این چشمه جوشان با 2 نوع آب گرم و سرد در کنار هم، در دل کویر ایران زمین جاذبه گردشگری بسیار زیبا و شگفت انگیزی ایجاد کرده.

پس از گذر از شهر طبس برای رسیدن به این چشمه حدود 5 کیلومتر مسیر را باید پیاده طی کرد که عمده آن یک مسیر آبی است. در طول مسیر چشمه آبگرم مرتضی علی، دیواره‌های بلند دره مانندی در دو طرف خودنمایی می‌کند و روی این دیواره‌ها حفره‌هایی است که به نظر می‌رسد با نظم خاصی بنا شده است.

پس از دقایقی پیاده‌روی به منطقه‌ای می‌رسیم که چشمه‌های متعدد آب به ویژه چند چشمه آب گرم و سرد قرار دارد و بزرگ‌ترین آن‌ها از درون حفره‌ها نشات می‌گیرد که به حمام مرتضی علی معروف شده است. آبگرم چشمه از دیواره سمت راست به داخل رودخانه می‌ریزد و همین اختلاف دمایی را در چشمه ایجاد می‌کند که گاهی به ده درجه هم می‌رسد.

باغ گلشن یک باغ نادر ایرانی

باغ گلشن یکی از باغ‌های نادر ایرانی است که آب جاری دائمی در آن جریان دارد. در این باغ گونه‌های مختلف گیاهان سازگار با اقلیم‌های متفاوت آب و هوایی وجود دارد.

ساختمان سردر باغ گلشن در زلزله ویرانگر شهریور 57 طبس به کلی از بین رفت اما هم اکنون در همان محل، ساختمانی با همان طرح و نقشه بنا شده است.

باغ گلشن که از جمله باغ‌های طبقاتی به شمار می‌رود، حوضی بزرگ را در میان خود گرفته است که معمولان پلیکان‌هایی در آن شنا می‌کنند.

انواع درختان نخل تزئینی، کاج، نارنج، پرتقال، انگور و انواع گل‌های زینتی، این باغ را به یکی از بی‌نظیرترین و رویایی‌ترین باغ‌های کشور تبدیل کرده است.

بقعه شیخ ابونصر ایراوه ای

این بنا که به بقعه پیر حاجات معروف است در شمال طبس در روستای پیر حاجات واقع شده و در کاشی‌های یافته شده در محل تاریخ 601 ه . ق دیده می شود.

بنا بر صفه بلندی واقع است و فضای اصلی مقبره هارگوش با بازوهایی در چهار ضلع است. نمای خارجی گنبد به صورت انار زینه‌ای است و بقعه دارای ملحقاتی از دوره قاجاریه مانند حیاط، اتاق‌ها و ایوانچه‌های اطراف حیاط است.

ارگ طبس یادگاری از گذشته تاریخ

ارگ طبس‌(کهن دژ) از بناهای تاریخی این شهر است که قدمت آن به بیش از ١٠٠٠ سال پیش بر‌می‌گردد. در بعضی از کتاب‌ها از جمله فتوح البلدان که در قرن سوم هجری قمری تألیف شده اشاره‌هایی به حصار یا دژ طبس شده است.

ناصر خسرو نیز در سال ٤٤٤ ه.ق از طبس بازدید کرده و مدت ١٧ روز میهمان امیر گیلکی بن محمد بوده است و در سفرنامه‌اش طبس را توصیف و اشاراتی نیز به وضعیت امنیت و وجود دژ در طبس نموده است. این ارگ در طول تاریخ و در مقاطع مختلف دچار حوادث و آسیب‌هایی گردیده و بنابراین بارها مرمت شده است.