سوره انشراح؛ راهی مطمئن برای آرامش روان

به گزارش ایکنا از گلستان، سوره انشراح، بیست‌وچهارمین سوره نازل‌شده بر پیامبر اسلام(ص) و نودو چهارمین سوره در ترتیب فعلی قرآن است. این سوره تنها هشت آیه دارد، اما با بیانی لطیف، دلنواز و پرامید، به مؤمنان نوید می‌دهد که پس از سختی، آسانی فراخواهد رسید. در این سوره، خداوند متعال با لحنی مهربان به پیامبر(ص) می‌فرماید: أَلَمْ نَشْرَحْ لَكَ صَدْرَكَ (آیا سینه‌ات را برایت نگشودیم؟)این پرسش در واقع بیان‌کننده آرامش خاصی است که خداوند به قلب پیامبرش عطا کرده و به پیروان او نیز وعده می‌دهد.(۱)

 آرامش دل با تکرار «فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْرًا»

از جمله ویژگی‌های منحصربه‌فرد سوره انشراح، تکرار عبارت «فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْرًا» است. خداوند در این دو آیه به‌وضوح اعلام می‌دارد که با هر سختی، آسانی وجود دارد؛ عبارتی که برای مؤمنان، مانند تضمینی الهی در دل سخت‌ترین شرایط زندگی عمل می‌کند. بسیاری از روان‌شناسان اسلامی، تکرار این سوره را راهی برای تقویت روحیه تاب‌آوری در برابر بحران‌ها و کاهش استرس معرفی می‌کنند.(۲)

 توصیه بزرگان دین برای خواندن سوره انشراح

 در روایات اسلامی و توصیه‌های بزرگان دین، خواندن مکرر سوره انشراح برای گشایش امور و تسکین دل توصیه شده است. در برخی منابع دینی آمده که: «هرکس سوره انشراح را با ایمان بخواند، خداوند غم و اندوه را از دلش می‌زداید و در زندگی‌اش گشایش ایجاد می‌کند.» خواندن این سوره در هنگام ناامیدی، گرفتاری، یا زمانی که انسان دچار بی‌قراری ذهنی است، می‌تواند مانند آرام‌بخشی معنوی عمل کرده و انسان را از نگرانی دور کند.

 تأثیر بر ذهن و روان؛ نگاه عرفانی و روان‌شناختی

برخی از اساتید حوزه و دانشگاه در حوزه عرفان اسلامی، سوره انشراح را دارای تأثیر روانی مستقیم بر ذهن انسان می‌دانند. آنان معتقدند که تدبر در این آیات، علاوه بر آرامش‌بخشی، ذهن انسان را به سمت اعتماد به خدا و پذیرش مسیر سختی‌ها هدایت می‌کند؛ رویکردی که از نظر روان‌شناسی نیز تأیید شده است. مطالعات نشان داده‌اند که قرائت منظم قرآن، به‌ویژه سوره‌هایی با مضامین آرامش‌بخش مانند انشراح، باعث کاهش سطح اضطراب و بهبود تمرکز در افراد می‌شود.

کاربردهای عملی سوره انشراح در زندگی روزمره

کاربردهای توصیه‌شده این سوره در سنت اسلامی، شامل موارد زیر است: هنگام گرفتاری و بن‌بست در زندگی، در زمان اضطراب و بی‌قراری روحی، برای گشایش رزق و برکت در کار، جهت کاهش غم و اندوه‌های پنهان، در شروع روز برای آرامش ذهنی و تمرکز سوره انشراح، گوهری کوتاه و ارزشمند در قرآن کریم است که پیام امید، آرامش و گشایش را به زندگی انسان‌ها می‌آورد.(۳)

در عصری که اضطراب و نگرانی ذهن بسیاری را درگیر کرده، بازگشت به این معارف نورانی می‌تواند آرامشی حقیقی به ارمغان آورد. برای مؤمنان، این سوره نه‌تنها یک متن مقدس، بلکه مسیر شفابخشی روحی در زمان‌های سختی است.

(۱)- تفسیر فخر رازی، ج. ۳۲، ص. ۲.

(۲) - مکارم شیرازی، ن. (۱۳۸۷). تفسیر نمونه، ج. ۲۷. تهران، ایران: دار الکتب الاسلامیه.

(۳) - «قرآن درمانی روحی و جسمی، محسن آشتیانی، ص ۱۵۱