علما و اندیشمندان سکان‌دار هدایت مردم هستند

علما و روحانیون، مؤثرترين افراد در شکل‌گيری و هدایت جريان اسلام خواهی در جهان و پرچمداران مقابله با استکبار و تهاجم فرهنگی در عصر غیبت هستند. بيداری جوامع اسلامی و مبارزه آنها با نظام سلطه و استبداد، در طول اعصار مختلف و به‌ویژه در عصر حاضر خود گواهی روشن بر نقش هدايتگری علما و روحانيون در این حرکت مقدس است.

ایکنا از گلستان درباره «نقش هدایتگری علمای اسلام در برون‌رفت از چالش‌های پیش روی جهان اسلام» گفت‌وگویی با مدرس حوزه ضیائیه قپان‌علیا کلاله انجام داده است که در این زمینه تقدیم مخاطبان ایکنا می‌شود.

 ایکناـ پس از معرفی خودتان، درباره تحصیلات و پژوهش‌های خود بفرمائید.

آخوند‌عبدالجلیل فرهمند، مدرس حوزه علمیه ضیائیه قپان علیا کلاله هستم که در رشته علوم دینی و حوزوی تحصیل کرده‌ام و بیشتر در زمینه «نقش علما و روحانیون در چالش‌های پیش روی جهان اسلام و تحقق وحدت اسلامی» به پژوهش پرداخته‌ام.

ایکناـ درباره نقش هدایتگری علمای اسلام در برون رفت از چالش‌های پیش روی جهان اسلام، توضیح بفرمائید.

با توجه به جایگاه رفیع دین مبین اسلام و حضور قدرتمند آن در تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی در مواجهه هوشمندانه با چالش‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی، نیازمند ترسیم چشم انداز جامعی است که آیند‌ه‌ای الهام بخش، فعال و مؤثر را در جهت تحکیم و ارائه الگوی مردم سالاری دینی، ایجاد و توسعه جامعه اخلاقی، نوگرایی و پویایی فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی بر‌اساس آموزه‌های اسلام ناب به همراه داشته باشد که در سایه تحقق و مدیریت چنین چشم‌اندازی با تکیه به همگرایی می‌توان در مقابل موانع و دخالت استعمارگران و قدرت‌های سلطه‌گر در جهان اسلام ایستادگی و تهدیدها را تبدیل به فرصت کرد.

ایکناـ پژوهش و تحقیق در این زمینه را تا چه حد ضروری می‌دانید؟

وجود رهبران، اندیشمندان و‌ علما در هر جامعه‌ای به‌عنوان ارکان تأثیرگذار، نقش شریان‌های حیاتی را ایفا می‌کنند که اگر به موقع و درست و کارآمد عمل نکنند آن ملت و جامعه دچار انحطاط، تنزل و یا در معرض سقوط و اضمحلال قرار می‌گیرد. هویت‌زدایی و یا هویت بخشی با تدبیر و درایت علما و اندیشمندان محقق می‌شود. شناخت ظرفیت‌ها و فرصت‌های جهان اسلام در جهت رسیدن به توسعه و فائق آمدن بر مشکلات و مسائل موجود و شناسایی و استفاده از فرصت‌ها و ظرفیت‌هایی که برای مواجه شدن با تهدیدها و کاستی‌ها در اختیار مسلمانان است و تدبیر راه حلِ برون رفت از وضعیت توسعه نیافتگی فعلی با درایت و هوشیاری خواص و علمای جوامع اسلامی میسر است. در حقیقت سکان‌دار هدایت مردم، علما و اندیشمندان هستند.

ایکناـ درباره نقش علما در وحدت و انسجام اسلامی بفرمائید.

در اين برهه از زمان، وحدت رمز عبور برای بازيابی عزت و هويت اسلامی است و امت اسلامی نيازمند بصيرت افزايی برای دستيابی به کرامت انسانی و رسیدن به جایگاه حقیقی خود است و اين مهم جز با تمسک به وحدت و مودت حاصل نخواهد شد. اين مهم را مقام عظمای ولايت همواره در افق نگاه امت اسلام ترسيم کرده و با تأکيد بر لزوم اهتمام به وحدت اسلامی و لزوم هوشیاری مسلمانان، رمز پيروزی حرکت ملت‌های منطقه را تداوم حرکت و ادامه مجاهدت، توکل به خدای متعال، حسن ظن و اعتماد به خدا و حفظ وحدت و پرهيز از تفرقه عنوان نموده‌اند و در واقع انسجام اسلامی به معنای همگرایی پیروان مذاهب مختلف در عین وجود اختلافات مذهبی است، چرا که حذف اختلاف و تنوع فکری و مذهبی ممکن نیست. آنچه مطلوب و شدنی است، یافتن راهبردهای نظری و عملی برای مدیریت صحیح پدیده است که با اتحاد علما و مسلمانان ایجاد خواهد شد.

ایکناـ نقش علما و اندیشمندان در بیداری اسلامی چیست؟

بی‌شک بيداری اسلامی از مهمترين پديده‌های سياسی- اجتماعی قرن اخير است. اين جنبش که با هدايتگری علما وقوع يافته، نوعی باور تعميم يافته در ميان ملت‌های مسلمان است که منجر به جنبش‌های انقلابی شده است و در هر منطقه‌ای که دارای رهبری بر توده‌های مردمی بوده به نتايج مهمی دست يافته است. بيداری اسلامی با هدايت و راهبری سازنده عالمان و اندیشمندان مسلمان، می‌تواند هويت واحد امت اسلامی را احيا کرده و به سوی مجد و عظمت دوباره مسلمين و تجديد تمدن بزرگ و انسان ساز اسلامی پيش رود. در شرايط کنونی جوامع اسلامی، مشترکات دينی نقاط همسان و همانند آنان را پديد آورده‌اند که در حقيقت نشانگر نوعی وحدت در ذات هويت دينی است. وجود هويت اسلامی در ميان مسلمانان آثار مهمی از جمله هدفمند کردن انسان‌ها و تبيين فلسفه حيات، اميد به آينده و زمينه‌سازی برای وحدت دينی در پی دارد.

وی بیان کرد: جايگاه و نقش عالمان بصير و فقيهان شجاع و مصلحان دلسوز در هدايت‌گری اسلام بر کسی پوشیده نیست، در واقع بيداری جوامع اسلامی که نشان بارز احيای هويت واحد اسلامی است، مبين نقش هدايتگری علما و روحانيون است، زيرا درک حرکت‌های دقيق سياسی و فرهنگی غرب، و هدف گذاری‌های آينده‌ی آن‌ها جز از طريق چشمان تيزبين انديشه‌ها، امکان پذير نيست.

ایکناـ به نظر شما شاخصه‌های مهم و اساسی در برون رفت از چالش‌ها چیست؟  

یکی از شاخصه‌های اصلی در برون رفت از چالش‌ها دشمن شناسی  و تقابل حق و باطل است که در طول تاریخ همراه انسان‌ها بوده است. وجود 106 واژه عدو و مشتقات آن در قرآن به معنای دشمنی به کسانی اطلاق شده که در دل با انسان به عداوت می‌پردازند و در ظاهر نیز مطابق با آن رفتار می‌کنند و خداوند در این آیات طریقه شناسایی باطن دشمنان را نیز نشان داده است و به مومنان هشدار می‌دهد که غیر از هم مسلکان برای خود دوست و همراز و یا همسر انتخاب نکنید تا بیگانگان از اسرارتان مطلع نشوند، لذا اساس دشمنی از نفاق سرچشمه می‌گیرد و کاربرد 111 بار نفاق در قرآن به معنای نفوذ و پیشروی موکد اهمیت آن است.

وی با بیان اینکه استکبار ستیزی و استبداد‌زدایی یکی دیگر از شاخصه‌های مهم و اساسی در برون رفت از چالش‌ها است، تصریح کرد: یکی از عوامل عقب ماندگی کشورهای شرقی سر‌سپردگی حاکمان این ملت‌ها در مقابله با پدیده‌ استعمار است این حاکمان برای به دست گرفتن حاکمیت چند روزه‌ خود چوب حراج به داشته‌های ملت خود می‌زدند و زمینه مقابله با استعمارگران را از مردم می‌گرفتند قراردادهای ننگین گلستان، ترکمان چای و غیره همه بیانگر این سرسپردگی در مقابل هژمونی استعمار‌گران بود چرا که به اقرار خود بیگانگان برخی از این قراردادها در حکم فروش تمام داشته‌های یک ملت در برابر استعمار است.

ایکناـ به نظر شما راهکارهای عملی هدایتگری علما و اندیشمندان در برون رفت از چالش‌های پیش روی جهان اسلام چیست؟

آنچه مسلم است این است که استکبار ستیزی و مبارزه با استکبار جهانی و صهیونیسم بين‌الملل و تلاش برای تقويت روح خودباوری و اعتماد به نفس در مواجهه با فرهنگ تبليغاتی و روانی نظام سلطه در جوامع اسلامی و صدور فتاوای تعیین کننده و برجسته از سوی مراجع مقتدر مذهبی در جهت تقویت و تعمیق انسجام اسلامی از راهکارهای عملی جهت هدایتگری علما و اندیشمندان و برون‌رفت از چالش‌های جهان اسلام است.