عرفه؛ روزی برای دعا

دعا ابزاری مناسب برای ارتباط با خداست و روز عرفه، روز دعاست، روز پیروزى انسان بر طاغوت نفس. عرفه، روز تحول درونى و انقلاب معنوى است و مزایا و ویژگى‌هاى ارزشمندی براى هر مسلمان بیدار و آگاهی دارد.

عرفه از مصادیق بارز «ایام‌الله» است که در آن مقدمات بیشترى براى راه‌یابى انسان به‌سوى کمال و سعادت وجود دارد. آمرزش گناهان، قبولى طاعات، آشنایى بیشتر با معارف اسلامی، تفکر و تأمل در گذشته و آینده، برآورده شدن حاجات و توجه ویژه خداوند متعال به بندگان از جمله آن‌هاست.

در روز عرفه اولین حرکت حاجیان در سرزمین وحى بعد از احرام با توقف در صحراى عرفات آغاز مى‌شود. آنان وظیفه دارند که از اذان ظهر روز نهم ماه ذى‌الحجه تا وقت نماز مغرب در آن بیابان توقف کنند و به ذکر و دعا و تفکر و نیایش بپردازند.

عرفات سرزمین معرفت و شناخت است. در این عرصه پهناور و خالی از هویت‌های كاذب دنیایی، فرصتی مناسب برای شناخت خود و آگاهی از جایگاه انسان در هستی فراهم می‌شود.

خداوند متعال در این مورد مى‌فرماید: «فَإِذَا أَفَضْتُمْ مِنْ عَرَفَاتٍ فَاذْكُرُوا اللَّهَ عِنْدَ الْمَشْعَرِ الْحَرَامِ وَاذْكُرُوهُ كَمَا هَدَاكُمْ وَإِنْ كُنْتُمْ مِنْ قَبْلِهِ لَمِنَ الضَّالِّينَ؛ پس چون از عرفات كوچ نموديد خدا را در مشعر الحرام ياد كنيد و يادش كنيد كه شما را كه پيشتر از بيراهان بوديد فرا راه آورد»، (بقره/198).

ابن عباس در مورد نامگذاری روز عرفه می‌گوید: وقتى حضرت ابراهیم(ع) در خواب دید که پسرش اسماعیل را در راه خدا قربانى مى‌کند تمام آن روز در اندیشه بود که آیا این خواب از جانب خداست یا نه؟ تا اینکه دوباره در شب دوم خواب را دید چون صبح شد مطمئن شد که این دستور از سوى خداست و آن روز عرفه بود.

عرفه روز عبادت و نیاش به درگاه الهی و روز بارش رحمت و مغفرت و عفو عمومی است، پیامبر اکرم(ص) در احادیثی در مورد روز عرفه می‌فرمایند: آنگاه که در عرفات وقوف کنى، چنانچه گناهانت به تعداد شن‌های شنزار یا ستارگان آسمان یا قطره‌های باران باشد، خداوند آن‌ها را خواهد بخشید. (کافى، ج 4، ص 316؛ علل الشرایع، ج 2، ص 436).

جایگاه والای روز عرفه، در روایات معصومین(ع) نیز نمود والایی دارد که در ادامه به نمونه‌هایی اشاره می‌شود.

امام سجاد(ع) در روز عرفه صدای نیازمندی را شنید که گدایی می‌کرد. به او فرمود: «وای بر تو! آیا در مثل چنین روزی از غیر خدا درخواست می‌کنى، درحالی‌که در این روز برای فرزندانی که در شکم مادران هستند، امید سعادت و خوشبختی می‌رود. (9جعفریات، ج 114ص415)

امام باقر(ع) فرمود: هیچ‌ کس ـ چه نیکوکار و چه بدکار ـ در عرفات وقوف نمی‌کند، مگر اینکه خداوند دعایش را مستجاب می‌کند (تنبیه‌الغافلین،ص489).

دلیل برتری این روز بر روزهای دیگر به این خاطر است که خداوند در این روز از بنده‌های خود می‌گذرد و آن‌ها را مورد عفو و بخشش قرار می‌دهد، پروردگار عالم روزهایی را برای بخشش بندگان مشخص کرده است، روز عرفه نیز روزی است که خداوند به بهانه آن می‌خواهد بندگان خود را مورد بخشش قرار دهد.

اعمال روز عرفه

انجام غسل، زیارت امام حسین(ع)، خواندن دو رکعت نماز در زیر آسمان بعد از نماز عصر و اعتراف به گناهان، روزه گرفتن در صورتی که سبب ضعف و مانع از خواندن دعا نشود و خواندن دعای امام حسین(ع) در روز عرفه، از جمله اعمال روز عرفه است.