هشدار امام علی(ع) در عهدنامه مالک اشتر نسبت به ویژهخواری
رئیس مؤسسه فهیم، با بیان اینکه امام(ع) فرمودند که والی، دوستانی دارد که دنبال ویژهخواری هستند، اظهار کرد: حضرت به مالک فرمودند: کسانی که شبیه این کارها را می‌کنند انصاف ندارند و این ویژهخواری را از ریشه قطع کن نه اینکه کسی که نزدیک‌تر است چیز بیشتری به دست بیاورد.
به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین کاظم قاضی‌زاده؛ رئیس مؤسسه فهیم، 6 فروردین ماه در نشست علمی «آموزه‌های امام علی(ع) در عهدنامه مالک اشتر» که به مناسبت ماه مبارک رمضان از سوی این مؤسسه برگزار شد با بیان اینکه علت انتخاب این موضوع به این جهت است که در انقلاب اسلامی، هدف اصلی تشکیل حکومتی مانند پیامبر(ص) و امام علی(ع) بوده است، گفت: مرحوم امام خمینی(ره) در یکی از مصاحبه‌ها وقتی از ایشان پرسیدند که شما راغب به ایجاد حکومتی مانند امام علی(ع) هستید و آیا این به معنای چیزی شبیه همان خلافت خلفای اسلامی است که تا زمان عثمانی تداوم یافت که امام به صراحت فرمودند حکومت جمهوری اسلامی مدنظر ما از رویه پیامبر(ص) و حضرت علی(ع) الهام خواهد گرفت و البته متکی به آرای عمومی ملت خواهد بود و شکل حکومت هم با مراجعه به آرا عمومی انجام خواهد شد ولی خطبا و مبلغان در دوره مبارزات علیه شاه قول ایجاد حکومتی چون حکومت امام علی(ع) را به مردم دادند.
وی افزود: این تعبیر در نامه 31 نهج‌البلاغه «لا تکن عبد غیرک و قدجعلک الله حرا» بسیار مورد استناد افراد مختلف در بحث آزادی قرار می‌گرفت ولی بعد از انقلاب اسلامی شاید از سوی رهبران بحث آزادی کمتر مطرح شد و اگر هم بود عمدتا در موضوعاتی چون بد بودن آزادی غرب و دفاع از از آزادی اسلامی بوده است و چندان بحث آزادی‌های اجتماعی مورد توجه نبوده است. حضرت علی(ع) در تعبیری در نهج‌البلاغه به نقل از پیامبر(ص) فرمودند که ایشان می‌فرمودند: «لَنْ تُقَدَّسَ أُمَّةٌ لاَ يُؤْخَذُ لِلضَّعِيفِ فِيهَا حَقُّهُ مِنَ الْقَوِيِّ غَيْرَ مُتَتَعْتِع». امتی که ضعیف آن نتواند حق خود را از قوی بدون لکنت زبان بگیرد تقدیس و تطهیر نمی‌شود.
وی افزود: ما با استناد به چنین تعابیری بر طبل این نوع آزادی در ابتدای انقلاب می‌کوبیدیم یا اینکه حاکمان باید در دسترس مردم باشند؛ «تتعتع» یعنی وقتی با یک حاکمی مواجه شوند دست و پای آنها می‌لرزد». حضرت علی(ع) باز در تعبیر دیگری در مورد نحوه مواجهه حاکمان با مردم فرمودند: وَاجْعَلْ لِذَوِي الْحَاجَاتِ مِنْکَ قِسْماً تُفَرِّغُ لَهُمْ فِيهِ شَخْصَکَ، وَتَجْلِسُ لَهُمْ مَجْلِساً عَامّاً، فَتَتَوَاضَعُ فِيهِ لِلَّهِ الَّذِي خَلَقَکَ، وَتُقْعِدُ عَنْهُمْ جُنْدَکَ وَأَعْوَانَکَ مِنْ أَحْرَاسِکَ وَشُرَطِکَ؛ هر کسی کار و مشکلی دارد بدون اینکه بخواهد از چندین مانع عبور کند دسترسی داشته باشد و اگر قرار است صحبتی بکند بدون لکنت بگوید و باید مجلس عامی قرار داده شود و لشکریان و پاسداران کنار روند و افراد نظراتشان را بیان کنند.
استاد درس خارج حوزه علمیه با بیان اینکه ما با شیرینی این نوع جملات مردم را به مبارزه با شاه دعوت کردیم، گفت: حضرت علی(ع) فرمودند طوری نباشد که حاکم از مردم احتجاب داشته باشند؛ اگر شما بخواهید دور از مردم باشید این شعبه‌ای از تنگنایی و سختی است و به تعبیر امروزی، اطلاعات حاکمان کانالیزه می‌شود؛ در فرمایش امام، احتجاب سبب می‌شود حاکمان آگاهی لازم را به دست نیاورند و به مشکلات متنوع مردم آگاه نباشند؛ ویقبح الحسن؛ کارهای نیک قبیح و کارهای قبیح هم زیبا جلوه خواهد کرد و حق و باطل با هم قاطی می‌شوند؛ والی هم کسی مانند بقیه است و اگر قرار باشد اطلاعات مستقیم نباشد، تحلیل‌ها و اظهارنظرها هم براساس همان اطلاعات خواهد بود.
نفی ویژهخواری
استاد حوزه علمیه با بیان اینکه امام(ع) فرمودند که والی، دوستانی دارد که دنبال ویژهخواری هستند، اظهار کرد: متاسفانه سال‌های قبل در کشور کارکنان هواپیمایی و اتوبوس‌رانی و برخی نهادهای دیگر در گرفتن بلیت نسبت به بقیه مردم رانت داشتند و این روند در نهادهای بالادستی‌تر هم بوده و گاهی هست؛ حضرت به مالک فرمودند: کسانی که شبیه این کارها را می‌کنند انصاف ندارند و این ویژهخواری را از ریشه قطع کن نه اینکه کسی که نزدیک‌تر است چیز بیشتری به دست بیاورد. حضرت فرمودند مراقب باش که به افراد نزدیک خود، ملک(قطیعه یا زمین) ندهی یعنی افراد نزدیک حکومت نباید بهره‌مندی بیشتری داشته باشد.
وی با بیان اینکه نسل قبل خطبا و مراجع فکری و سیاسی ما این مطالب را با آب و تاب بیان می‌کردند، افزود: یکی از مهمترین موضوع درباره این مسائل، عهدنامه حدودا 13 صفحه‌ای مالک اشتر است و متاسفانه نوعی التقاط در بهره‌برداری از عهدنامه در حکومت پیدا کرده‌ایم، یعنی در مواردی برای توجیه برخی کارها به عهدنامه استناد می‌کنیم و در برخی موارد هم که اجرای عهدنامه ممکن نباشد به دیگر کشورها استناد کرده و گفته می‌شود کجای دنیا فلان کار را می‌کنند که ما بکنیم؟ دنیای امروز با دنیای صدر اسلام تفاوت کرده است و حتی نمی‌توان در مورد عهدنامه گفت که کاملا قابل اجراست؛ مثلا در عهدنامه گفته شده است بین مردم و حاکمان نباید حجاب وجود داشته باشد ولی همین الان اگر قرار باشد، رئیس جمهور یک روز را به مردم اختصاص دهد ممکن است میلیون‌ها نفر بخواهند مشکلات خود را مستقیم بیان کنند و این امکانپذیر نیست. بنابراین ما نه می‌توانیم بگوییم اسلام برای 1400 سال قبل است و به درد امروز نمی‌خورد و نه می‌توان گفت که همه چیزهای صدر اسلام را می‌توان امروز اجرا کرد.
قاضی‌زاده با بیان اینکه باید آموزه‌های اسلامی و نهج‌البلاغه را مدنظر قرار دهیم و برخی را عینا و برخی را متناسب با امروز پیاده کنیم، تصریح کرد: مثلا در عهدنامه نکته مهم این است که بحث نظارت‌های سیستمی از سوی مردم کمتر دیده می‌شود ولی در دنیای جدید به جای این پرسش که چه کسی باید حکومت کند گفته می‌شود که چگونه حکومت کند؟ فلسفه انتخابات هم به همین دلیل است.
تمجید حضرت علی(ع) از مالک
رئیس مؤسسه فهیم قم، اضافه کرد: وقتی محمدبن ابی بکر که والی قبلی مصر بود، صدمه دید حضرت دنبال فرستادن فردی بودند که بتواند مسائل مصر را مدیریت کند. حضرت در نامه به مالک فرمودند من کسی را به سوی شما فرستادم که در زمان‌های ترس، اهل خواب نیست و در سختی‌ها بر افراد فاجر سخت‌تر از آتش است. فرمودند مالک از شمشیرهای الهی است که نه کند شده و نه از مسیر خودش منحرف می‌شود؛ اگر امر کرد کوچ کنید کوچ کنید و اگر گفت نروید، نروید یعنی از او تبعیت کنید و او نسبت به دشمنان بسیار سختگیر است. ظاهرا اینطور که گفته شده است گویا حضرت مالک را توصیه کرد که از کدام راه برو و از کدام نرو ولی فردی به نام نافع در میانه راه به او پیوست و خدمت زیادی به او کرد تا اینکه به منطقه‌ای رسیدند که خانمی به آنان غذایی داد و آنها زیاد خوردند و جناب مالک مقداری نفخ پیدا کرد و نافع هم عسلی را به او داد که باعث شهادت ایشان شد.
وی تاکید کرد: مالک به مصر نرسید ولی عهدنامه او به دست ما رسیده است و باید از آن یاد بگیریم. حضرت علی(ع) وقتی مالک از دنیا رفت فرمودند که مالک به عهد خودش وفا کرد و مسئولیت خود را انجام داد؛ اگر کوه بود کوه سختی بود.
انتهای پیام
