بزرگترین فرصت‌های انقلاب اسلامی از دل تهدیدها رخ داده است

به گزارش خبرنگار ایکنا، همایش بین‌المللی «انقلاب اسلامی و جامعه معاصر؛ فرصت‌ها و چالش‌ها» امروز دوشنبه 8 خردادماه در باشگاه دانشجویان دانشگاه تهران برگزار شد.

حجت‌الاسلام والمسلمین مصطفی رستمی، رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در این همایش به سخنرانی پرداخت و گفت: تفاوت بنیادین نگاه به انقلاب در اندیشه اسلام و اندیشه‌های سیاسی اجتماعی معاصر به این برمی‌گردد که ما در علوم سیاسی، انقلاب را یک استثناء در جریان دائمی حرکات جامعه تلقی می‌کنیم اما در نگاه اسلام، انقلاب یک ضرورت است چون انسان به صیرورت دائمی دعوت شده است چراکه آثار خود را در محیط جامعه نشان می‌دهد. به همین دلیل در انقلاب‌های اجتماعی، تفاوتی جدی در نگاه اسلام با سایر نگاه‌ها می‌بینیم. 

وجود فرصت در دل تهدید‌ها علیه انقلاب اسلامی

وی ادامه داد:‌ انقلاب در نگاه دینی از درون انسان اتفاق می‌افتد و تبدیل به کنش اجتماعی می‌شود. خدای متعال در قرآن کریم فرموده است: «لَهُ مُعَقِّبَاتٌ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَمِنْ خَلْفِهِ يَحْفَظُونَهُ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ ۗ إِنَّ اللَّهَ لَا يُغَيِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّىٰ يُغَيِّرُوا مَا بِأَنْفُسِهِمْ ۗ وَإِذَا أَرَادَ اللَّهُ بِقَوْمٍ سُوءًا فَلَا مَرَدَّ لَهُ ۚ وَمَا لَهُمْ مِنْ دُونِهِ مِنْ وَالٍ؛ برای هر کس پاسبانها از پیش رو و پشت سر برگماشته شده که به امر خدا او را نگهبانی کنند. خدا حال هیچ قومی را دگرگون نخواهد کرد تا زمانی که خود آن قوم حالشان را تغییر دهند (و از نیکی به بدی شتابند)، و هرگاه خدا اراده کند که قومی را (به بدی اعمالشان) عقاب کند هیچ راه دفاعی نباشد و برای آنان هیچ کس را جز خدا یارای آنکه آن بلا بگرداند نیست» (رعد/11) بر اساس این آیات قرآن هم به خوبی درمی‌یابیم که تغییر درونی انسان‌ها منجر به تغییر اجتماعی می‌شود.

وی افزود:‌ با این نگاه، انقلاب را نه یک استثناء بلکه یک قاعده می‌دانیم و لذا حفظ صیرورت دائمی یکی از اصول انقلاب اسلامی است. اگر این نکته را در نظر داشته باشیم آن وقت چالش‌ها و فرصت‌های انقلاب اسلامی از نظر ما متفاوت می‌شود. اگر تاریخ انقلاب اسلامی را مورد توجه قرار دهیم بزرگترین فرصت‌های انقلاب اسلامی از دل تهدیدها رخ داده است که از جمله تبعید امام(ره) به فرانسه، جنگ تحمیلی، استعفای دولت موقت، ورود آمریکا به منطقه‌ و‌ ظهور داعش، همگی برای ما تبدیل به بزرگترین فرصت‌های حرکت شتابان انقلاب اسلامی شده است. 

مؤلفه‌های تمدن‌ساز انقلاب اسلامی

حجت‌الاسلام رستمی در ادامه بیان کرد: بزرگترین فرصت و‌ نقطه قوت انقلاب اسلامی در نگاه الهی آن نهفته است و اگر این نقطه قوت از بین برود دیگر هیچ فرصتی نداریم ‌و ‌تهدیدها زیاد می‌شود. خدای متعال در قرآن کریم و در آیه دوم سوره مبارکه حشر فرموده است: «هُوَ الَّذِي أَخْرَجَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ مِنْ دِيَارِهِمْ لِأَوَّلِ الْحَشْرِ ۚ مَا ظَنَنْتُمْ أَنْ يَخْرُجُوا ۖ وَظَنُّوا أَنَّهُمْ مَانِعَتُهُمْ حُصُونُهُمْ مِنَ اللَّهِ فَأَتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ حَيْثُ لَمْ يَحْتَسِبُوا ۖ وَقَذَفَ فِي قُلُوبِهِمُ الرُّعْبَ ۚ يُخْرِبُونَ بُيُوتَهُمْ بِأَيْدِيهِمْ وَأَيْدِي الْمُؤْمِنِينَ فَاعْتَبِرُوا يَا أُولِي الْأَبْصَارِ؛ اوست خدایی که کافران اهل کتاب را (یعنی یهود بنی نضیر را که به مکر، قصد قتل پیغمبر(ص) کردند) برای اولین از دیارشان بیرون کرد و هرگز شما مسلمین گمان نمی‌کردید که آنها از دیار خود بیرون روند و آنها هم حصارهای محکم خود را نگهبان خود از (قهر و انتقام) خدا می‌پنداشتند تا آنکه (عذاب) خدا از آنجا که گمان نمی‌بردند بدان‌ها فرا رسید و در دلشان (از سپاه اسلام) ترس افکند تا به دست خود و به دست مؤمنان خانه‌هاشان را ویران می‌کردند، پس ای هوشیاران عالم پند و عبرت گیرید» خداوند در اینجا تاکید دارد که شما مسلمانان به پیروزی رسیدید که نه خودتان و نه دشمن تصور آن را نمی‌کردید اما نگاه الهی اینگونه نیست بلکه با نگاه ایمانی همه تهدیدها قابلیت تبدیل شدن به فرصت را دارند. وقتی آمریکا به افغانستان حمله کرد خیلی‌ها در کشور این اقدام را آغاز عقب نشینی ایران از مواضع خود می‌دانستند اما مقام معظم رهبری در مقابل این نگاه ایستادند و فرمودند ما با تروریست‌ها نیستیم و با شما هم نیستیم. لذا اگر مولفه «الله» را در نظر بگیریم می‌توانیم تهدیدها را به خوبی مدیریت کنیم.

رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها گفت: نگاه امام خمینی(ره) این است که انقلاب آغاز حرکت جهانی مسلمانان برای تحقق تمدن اسلامی به معنای حکومت حق و عدلی است که وعده همه انبیا بوده است. این نگاه تمدنی بدون توجه به مولفه‌های تمدن‌ساز انقلاب اسلامی ممکن نیست و از جمله این مولفه‌ها شامل توجه به علم و دانش، اخلاق و معنویت، حکمرانی عالمانه، بومی‌سازی پیشرفت و توسعه، شایسته‌سالاری علمی، حفظ هویت دینی و اسلامی جامعه، توجه به مولفه‌های عدالت در ابعاد مختلف و حفظ استقلال و تداوم رویکرد انقلابی است.

لزوم تفکیک ساختار و کارکرد

همچنین سیدمحمد مقیمی، رئیس دانشگاه تهران درباره همایش بین‌المللی «انقلاب اسلامی و جامعه معاصر؛ فرصت‌ها و چالش‌ها» گفت: از نظر کمیت و کیفیتی که مشارکت کنندگان داشتند این همایش در سطح عالی قرار دارد و امیدواریم در این همایش شاهد باشیم ایده‌هایی که اساتید داخلی و خارجی در مقالات خود مطرح کرده‌اند به خوبی عرضه شود و خروجی آن برای کشور و انقلاب اسلامی مایه خیر و برکت باشد. بنده از منظر رشته مدیریت که رشته تخصصی‌ام است به چالش‌های معاصر انقلاب اسلامی نگاه می‌کنم. در مباحث مدیریت وقتی از کارآمدی نهادها و سازمان‌ها صحبت می‌کنیم باید دو مقوله را تفکیک کنیم که یکی مربوط به کارکردها و دیگری ساختارها است.

وی ادامه داد:‌ برای تحقق این کارکردها، ساختارهایی شکل می‌گیرد که شامل فرایندها، قوانین و ‌مقررات، نهادسازی و‌ ضوابط است. امروزه با این چالشی در خصوص انقلاب مواجه هستیم که برخی آگاهانه یا ناآگاهانه این چالش را مطرح می‌کنند که با وجود مشکلات اقتصادی آیا انقلاب اسلامی کارآمدی خود را از دست داده است؟ ‌بنده با بهره‌گیری از ساختار و کارکرد پاسخ این ابهامات را می‌دهم. 

رئیس دانشگاه تهران تصریح کرد: معتقدم باید بین انقلاب اسلامی و نظام اسلامی تفکیک قائل شد. مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب، به اهداف و شعارهای انقلاب از جمله عزت، معنویت و استقلال و آزادی اشاره کرده‌ و فرموده‌اند که این مولفه‌ها با فطرت بشری آمیخته است و تاریخ مصرف ندارند لذا انقلاب اسلامی تلاش دارد ارزش‌های الهی را محقق کند که تمام شدنی نیستند اما ممکن است برخی ساختارهایی که در راستای تحقق این اهداف ایجاد کرده‌ایم ناکارآمد باشند و این ناکارآمدی را نباید به کارکردهای اصلی انقلاب اسلامی یعنی مواردی که مقام معظم رهبری با عنوان شعارهای انقلاب از آن یاد کرده‌اند ربط داد.

ساختارها تقدس پیدا کرده‌اند

وی ادامه داد: باید ساختار متناسب با کارکردها در عصر جدید ایجاد کنیم. مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب فرموده‌اند که باید در برخی از روش‌ها تجدیدنظر کنیم‌ و‌ تاکید می‌کنند که این تجدید نظر در شعارها نیست. متاسفانه در موارد زیادی ساختارها تقدس پیدا کرده و جای کارکردها را گرفته‌اند و گویا اگر این ساختارها اصلاح شوند به اصول انقلاب اسلامی خدشه‌ای وارد می‌شود. چنین وضعیتی را در جای جای ساختارهای کشور مشاهده می‌کنیم در حالی که باید متناسب با چالش‌ها اقدام به اصلاح کنیم. در علم مدیریت به سه دوره تکاملی شامل؛ رشد، بقا و انتفاع اشاره می‌شود. امروز انقلاب اسلامی در مرحله تکاملی رشد است و در این مرحله قاعدتا الزاماتی متفاوت از دوره بقا و انتفاع را می‌طلبد. 

رئیس دانشگاه تهران گفت:‌ البته قطعاً ضعف‌های مدیریتی وجود داشته و دارد ولی اینگونه نیست که سیاستگذاران ندانند که الزامات مرحله رشد متفاوت است اما جامعه ما هنوز این آمادگی ذهنی را پیدا نکرده که بداند در مرحله‌ای از انقلاب اسلامی هستیم که صرفا دنبال دستاوردهای کوتاه مدت نیستیم ‌و ‌نمونه آن، مسئله هسته‌ای است که نگاه کوتاه مدت می‌گوید سریع‌تر مذاکره کنیم تا وضعیت اقتصادی بهبود پیدا کند اما نگاه بلند مدت معتقد است که برای رشد نیازمند انرژی هسته‌ای هستیم ولو اینکه از برخی اتفاقات کوتاه مدت، صرفنظر کنیم. چنین‌ همایش‌هایی هم باید فرصتی را فراهم کنند که مکانیزم‌های لازم را در این زمینه طراحی کنیم ولی لازم است برخی قوانین و مقررات و ساختارها را تغییر دهیم اما این به معنای تغییر گفتمان انقلاب اسلامی نیست چون گفتمان انقلاب اسلامی قابل تغییر نیست.