جایگاه معلم در قرآن

معلمی در قرآن‌، جلوه‌ای از قدرت لایزال الهی و ویژه ذات مقدس خداوند تبارک و تعالی دانسته شده است. در نخستین آیات قرآن که بر قلب مبارک پیامبراکرم(ص)فرود آمده، به این هنر خداوند اشاره شده است: «اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِی خَلَقَ» (بخوان به نام پروردگارت كه آفريد) در این آیات، خدا خود را «معلم» خوانده و در ادامه به ابزار تعلیم که قلم است، اشاره کرده از این رو، می‌توان گفت که اول معلم عالم، خدای متعال است. «وَعَلَّمَ آدَمَ الْأَسْمَاءَ كُلَّهَا ثُمَّ عَرَضَهُمْ عَلَى الْمَلَائِكَةِ فَقَالَ أَنْبِئُونِی بِأَسْمَاءِ هَؤُلَاءِ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَهمان»، (خدایی که ابتدا علم اسما را به آدم‌(ع) آموخت و سپس علم اسماء علم اسرار آفرینش و نام‌گذاری موجودات را همگی به آدم آموخت)

از دیدگاه قرآن؛ علم به معنای داشتن یک سری اصطلاحات و الفاظ نیست؛ بلکه  منظور از علم‌، معرفت و آگاهی خاصی است که انسان را به اطاعت پروردگار و ترس و امید از خدا دعوت می‌کند اگر این علم در قلبی تربیت شده این علم وارد گردد عطرش عالم را می‌گیرد و همه استعدادها در پرتو آن شکوفا می‌شود و جامعه به سوی اصلاح و کمال حرکت می‌کند. قرآن‌کریم، چنین فردی را از دیگران متمایز می‌کند و او را برتر و والاتر از دیگر افراد می‌داند.

از دیدگاه قرآن‌کریم، معلمان باید صلاحیت علمی داشته باشند مثلا خدای متعال موسی را برای تعلیم نزد فردی عالم و آگاه راهنمایی کرد خداوند در آیه 65 قرآن‌کریم می‌فرماید: «فَوَجَدَا عَبْدًا مِنْ عِبَادِنَا آتَيْنَاهُ رَحْمَةً مِنْ عِنْدِنَا وَعَلَّمْنَاهُ مِنْ لَدُنَّا عِلْمًا»، (تا بنده‌اى از بندگان ما را يافتند كه از جانب خود به او رحمتى عطا كرده و از نزد خود بدو دانشى آموخته بوديم) در اینجا بنده‌ای از بندگان ما را یافتند که رحمت و موهبت عظیمی از سوی خود به او داده، و علم فراوانی از نزد خود به او آموخته بودیم.

موسی از او پرسید آیه 66 سوره کهف‌»قَالَ لَهُ مُوسَى هَلْ أَتَّبِعُكَ عَلَى أَنْ تُعَلِّمَنِ مِمَّا عُلِّمْتَ رُشْدًا» آیا از تو پیروی کنم تا از آنچه که تو تعلیم داده شده و مایه رشد و صلاح است به من بیاموزی؟ آری بدون علم‌ و تخصص کافی، هرگز امر تعلیم و تعلم ممکن نخواهد شد. حرفه معلمی، همچنان که از اسمش پیداست انتقال علم و دانشی است که در وجودش نهفته است هر کس که بدون کسب صلاحیت لازم بخواهد به امر تعلیم و تعلم بپردازد، افزون براینکه موجبات خوار و ذلت خود را فراهم خواهد آورد، آسیب‌های جبران ناپذیری نیز به جامعه وارد خواهد کرد.

شایسته سادات میرحسینی