شکست طرح‌های اقتصادی حزب حاکم هند؛ بهانه‌ای برای فشار بر اقلیت مسلمان

مسلمانان هند از زمان روی کار آمدن دولت نارندار مودی، نخست‌وزیر و حزب ملی‌گرای بهاراتیا جاناتا (BJP) با وضعیتی تبعیض‌آمیز و خصمانه از سوی افراطیون هند روبه‌رو شده‌اند و وقایع خشونت‌‌آمیزی مانند شورش‌های دهلی در 2020 باعث شده بسیاری از فعالان حقوق بشری نسبت به رفتار سوء با مسلمانان این کشور اعلام نگرانی کنند. این وقایع در حالی رخ می‌دهد که هند، به عنوان بزرگترین دموکراسی دنیا، همواره به دلیل زیست مسالمت‌آمیز پیروان ادیان مختلف مطرح بوده است. 

در ماه‌های اخیر، این فشارها و گفتمان‌های نفرت‌انگیز از سوی فعالان افراطی هندو بیشتر شده و حتی برخی از این افراد خواستار نابودی تمامی بناها و آثار اسلامی در  هند و کشتار تمام مسلمانان این کشور یا اخراج آنها به پاکستان شده‌اند.

نارندرا سوبرامانیان(Narendra Subramanian)، استاد علوم سیاسی هندی‌‌تبار در دانشگاه مک‌گیل کانادا است. تخصص سوبرامانیان در حوزه‌های سیاست ناسیونالیسمی، قومیت، مذهب، جنسیت و نژاد بوده و عمدتاً بر هند متمرکز است. وی در گفت‌وگویی که با ایکنا داشت در مورد وضعیت مسلمانان هند در دولت مودی صحبت کرد.

ایکنا ـ از زمانی که نارندرا مودی در هند به قدرت رسید، شاهد فشار فزاینده‌ای بر اقلیت‌های دینی و نژادی در این کشور به‌ویژه مسلمانان بوده‌ایم. دلیل این فشارها چیست؟

این فشارها بر اقلیت‌های دینی و عمدتاً مسلمانان و مسیحیان، بوده است. جنبش ملی‌گرای هندو که حزب حاکم بهاراتیا جاناتا از آن ظهور کرد، هند را به‌طور مداوم به عنوان یک کشور عمدتاً انحصاری هندو با پیروان مذاهب به حاشیه رانده شده در خارج از جنوب آسیا تعریف کرده است.

در حالی که BJP بزرگترین حزب در پارلمان هند بین سال‌های 1998 و 2004 بود، در آن زمان به دلیل اتحاد با احزاب دیگر محدود شد. از سال 2014 که مودی به نخست‌وزیری رسید، BJP اکثریت مطلق کرسی‌های پارلمان را در اختیار دارد و به این حزب اجازه داد تا بر اساس تمایلات انحصاری خود به‌ویژه در مورد مسلمانان و مسیحیان عمل کند.

ایکنا _ چرا BJP بر ناسیونالیسم افراطی هندو در کشوری که همواره به دلیل همزیستی مسالمت‌آمیز پیروان مذاهب مختلف است، پافشاری می‌کند؟

هند، مانند بسیاری از کشورهای دیگر، شامل نیروهایی با جهت‌گیری‌های مختلف اجتماعی و سیاسی است. برخی جنبش‌ها و احزاب بر همزیستی گروه‌های مذهبی مختلف تأکید کرده‌اند.

این مورد عمدتاً در مورد کنگره ملی هند (حزب کنگره) بود که به تنهایی یا از طریق اتحاد با دیگر احزاب در بیشتر دوران پسااستعماری بر هند حکومت می‌کرد، اگرچه این حزب در برخی مواقع اقلیت‌های مذهبی خاصی را به حاشیه رانده بود.

BJP و سازمان‌های پیشین آن به‌طور مداوم به هندوها برتری اجتماعی و سیاسی داده و به دنبال به حاشیه‌راندن پیروان ادیان دیگر، به‌ویژه مسلمانان و مسیحیان بوده‌اند. این درحالی است که این حزب تمایل بیشتری به پذیرش پیروان ادیان غیر هندو با منشأ جنوب آسیا از جمله سیکیسم، بودیسم و جینیسم دارد.

ایکنا _ دلیل اصلی به قدرت رسیدن BJP در هند چه بود؟

دلیل اصلی آن بسیج مؤثر فرهنگی و سیاسی گروه‌های مختلف هندو است که در دهه گذشته در میان گروه‌های زبانی و کاست‌‌های (طبقات اجتماعی) بیشتری موفق بوده است. دلایل دیگر عبارتند از قدرت سازمانی آن، افول حزب کنگره که قبلاً حزب برتر بود و محدودیت اکثر احزاب دیگر در مناطق خاصی از هند.

ایکنا _ برخی بر این باورند که اقدامات BJP علیه مسلمانان و دیگر اقلیت‌های دینی در هند به دلیل ناکامی این حزب در حل مشکلات اقتصادی و سیاسی هند است. این دیدگاه چقدر درست است؟

BJP به دنبال محدود کردن حقوق و منابع اقلیت‌های مذهبی به‌ویژه مسلمانان جدا از میزان موفقیت این حزب در ارتقای توسعه اقتصادی و ارائه حکومت مؤثر (در حل مشکلات) است. استراتژی‌های اقتصادی این حزب به‌ویژه در طول پنج سال گذشته شکست خورده و این تمایل BJP را برای تأکید بر هژمونی فرهنگی و سیاسی هندوها افزایش داده است.

ایکنا _ اساس ایدئولوژیک جنبش هندوتوا (HIDUTUA) در هند چیست و چرا اینقدر این ایدئولوژی محبوب است؟

هندوتوا یا ایدئولوژی هندو بودن، حول چشم‌انداز هند به عنوان یک کشور عمدتاً یا منحصراً هندو ساخته شده است. این یک نگاه فرهنگی و سیاسی است. وی.دی سوارکار(V.D. Savarkar) یکی از اولین رهبران ملی‌گرای هندو، هندو بودن را با اشاره به تعلقات فرهنگی و سرزمینی به جای ایمان داشتن و اعمال مذهبی تعریف کرد؛ اینکه هند سرزمین پدری است نه سرزمینی مقدس. 

این مقوله شامل غیر هندوهایی می‌شود که با این دیدگاه موافق هستند. در واقع این ایدئولوژی به وفاداری ملی کسانی که احساسات مذهبی آنها به خارج از هند مرتبط می‌شود به دیده تردید و سو‌ءظن نگاه می‌کند.

برخی از ناسیونالیست‌های هندو مانند گلواکار (Golwalkar)، که برای بیش از سه دهه رهبری راشتریه سویم سیوک سنگه(Rashtriya Swayamsevak Sangh) را بر عهده داشتند، آشکارا گفتند که آنها می‌خواهند مسلمانان همیشه شهروندان درجه دوم  و وضعیت آنها مشابه یهودیان در آلمان نازی باشد. [راشتریه سویم سیوک سنگه، سازمان داوطلبی شبه‌نظامی، ملی‌گرای‌ هندو و راست‌گرای هندی است که به‌طور گسترده شاخهٔ عملیاتی حزب بهاراتیا جاناتا، حزب فعلی حاکم هند، شناخته می‌شود].

ایکنا _ با توجه به اقدامات BJP، آینده هند را چگونه می‌بینید؟

 BJP بر دیدگاه هند به عنوان یک کشور عمدتاً هندو تأثیر می‌گذارد. این حزب در آخرین انتخابات ملی سال 2019 تنها 37.4 درصد آرا را به دست آورد، اما اکثریت مطلق کرسی‌های پارلمان را به دست آورد زیرا بقیه آرا بین احزاب مختلف تقسیم شده بود.

BJP همچنان مؤثرترین حزب در بسیج رأی‌دهندگان در سراسر هند است. احزاب دیگر یا از حمایت محدودتری برخوردارند یا از نظر سازمانی ضعیف هستند و به‌طور مؤثری با یکدیگر برای مخالفت با BJP ائتلاف نکرده‌اند.

این شرایط این احتمال را ایجاد می‌کند که BJP در قدرت حضور داشته باشد، اگرچه به‌طور مؤثر کشور را اداره نکرده و روند توسعه در دهه گذشته کاهش یافته است.

گفت‌وگو از محمدحسن گودرزی