تعبیر اعطای خیر کثیر به پیامبر(ص)، بالاترین نشانه ارزش زن در اسلام + صوت

امروز ۱۶ دی‌ و ٣ جمادی‌الثانی مصادف با شهادت حضرت فاطمه زهرا(سلام‌الله علیها) است. حضرت فاطمه(س) قبل از شهادت، وصیت کرده بودند که دوست ندارند افرادی که به ایشان ستم کردند و اسباب خشم و غضبشان را فراهم کردند، بر پیکرشان نماز بخوانند و در تشییع ایشان حاضر شوند؛ ازاین‌رو خواسته بودند ایشان را مخفیانه تشییع و دفن کنند و محل دفن مخفی بماند. تاریخ زندگانی حضرت فاطمه زهرا(سلام‌الله علیها) پر است از درس‌هایی مهم در عرصه‌های مختلف زندگی که به‌واقع ایشان بهترین الگوی انسان کامل است.

در گفت‌وگوی پیش رو با غلامعلی آریا، عضو هیئت‌علمی و استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرری و تهران شمال صحبت کرده‌ایم و نظر او را در مورد ابعاد زندگی حضرت فاطمه(س) جویا شدیم. غلامعلی آریا در سال 1316 در شهر فسا به دنیا آمد. او دارای مدرک دکتری رشته ادیان و عرفان از دانشکده الهیات دانشگاه تهران است. غلامعلی آریا در تأسیس دبستان‌های نوبنیاد جعفرآباد بیضا و درودزن ابرج سهم بسزایی داشتند. او در دوران اشتغال در دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرری دوره‌های کارشناسی و کارشناسی ارشد ادیان و عرفان را به راه انداخت. آریا همچنین بانی رشته ادیان و عرفان در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال است. غلامعلی آریا در کنار تدریس با دایره المعارف بزرگ اسلامی در تألیف مقاله‌های عرفانی همکاری داشته است. او همچنین در فرهنگستان زبان و ادب فارسی در بخش شبه‌قاره به‌طور پاره‌وقت به فعالیت می‌پردازد.

پیامبر(ص) دختران دیگری داشتند اما هیچ‌کدام فاطمه(س) نشدند

غلامعلی آریا، عضو هیئت‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال در گفت‌وگو با ایکنا، به تبیین مقام شامخ حضرت فاطمه(س) پرداخت و گفت: رسول خدا(صلی‌الله علیه وآله)، سه پسر و چهار دختر داشت و در میان همسران او، تنها دو نفر صاحب فرزند شدند؛ از خدیجه شش فرزند به اسامی قاسم، عبدالله، ام‌کلثوم، رقیه، زینب و فاطمه زهرا(س) و از ماریه یک پسر به نام ابراهیم اما هیچ‌کدام حضرت فاطمه(س) نشدند. حضرت فاطمه(س)، کوچک‌ترین فرزند و یگانه بازمانده پیامبر است که به همسرى حضرت على(علیه‌السلام) درآمد.

حضرت علی(ع) زنان دیگری داشت اما هیچ‌کدام فاطمه(س) نشد

آریا افزود: امیرالمؤمنین علی(علیه‌السلام) وقتی با دختر نبی مکرم اسلام حضرت فاطمه زهرا(سلام‌الله علیها) ازدواج کردند و تا زمان شهادت ایشان با هیچ زن دیگری پیمان زناشویی نبستند. این دو بزرگوار با یکدیگر نه سال زندگی کردند که ثمره آن دو پسر و دو دختر بود؛ اما امام علی (علیه‌السلام) پس از حضرت زهرا با زنان دیگری ازدواج کردند اما آن چیز که مسلم است آن است که هیچ‌کدام حضرت فاطمه(س) نشدند.

حضرت فاطمه(س) از سه جهت محترم هستند

این استاد ادیان و عرفان در ادامه به فضایل اخلاقی حضرت زهرا(س) اشاره کرد و گفت: محمد اقبال لاهوری، شاعر معروف و اهل تسنن پاکستانی در عظمت مقام حضرت فاطمه(سلام‌الله علیها) می‌گوید: «زنان مسلمان باید سیرت فاطمه زهرا(س) دخت گرامى رسول خدا(ص) را دستورالعمل و سرمشق خود سازند، به حجاب و عفاف گرایند و از خودنمایى و بی‌بندوباری زنان غربى احتراز جویند، زیرا زهرا (س) به‌عنوان دختر و همسر ایده‌آل و مادر نمونه شایسته هرگونه تقدیر و تحسین است.»

آریا افزود: به قول اقبال لاهوری اگر حضرت مریم(ع) از یک‌جهت محترم است اما حضرت فاطمه(سلام‌الله علیها) از سه جهت محترم است اول اینکه دختر پیامبر(ص) است که تمام سادات جهان از نسل ایشان هستند و دوم اینکه همسر امیرالمؤمنین علی(علیه‌السلام) بودند و سومین جهت برای محترم بودن ایشان اینکه مادر امامان حسن(ع) و حسین(ع) و حضرت زینب(س) هستند.

کوثر بودن حضرت فاطمه الزهرا(س)

این استاد ادیان و عرفان با اشاره به تحولات اجتماعی که به برکت اسلام در جامعه عرب جاهلی رخ داد، اظهار کرد: یکی از اتفاقاتی که در جهان اسلام رخ داد و از آن زمان تاکنون شاید عالی‌ترین و بهترین تعریف را دین اسلام برای آن ذکر و تحلیل کرده، مسئله ارزش‌آفرینی برای زن است. می‌دانیم چه در دنیای غرب امروز و چه در دنیای جاهلیت آن روزگار، زن را به دیده ابزار و وسیله نگریسته و مورد استفاده قرار داده‌اند و با نگاه تحقیرآمیز به وی نگریسته‌اند.

آریا اضافه کرد: اما وجود مقدس پیامبر اکرم(ص) مقدماتی را فراهم آوردند تا ارزش وجودی زن مشخص شود که این ارزش‌گذاری در حضرت زهرای مرضیه(س) به اوج رسیده است.

وی تصریح کرد: القاب حضرت زهرا(س) که هم پیامبر(ص) آن‌ها را بیان و توصیف کرده‌اند و هم ائمه(ع) این ویژگی‌ها را برای مادرشان به‌کاربرده‌اند، نشان می‌دهد خدای متعال در حق پیامبر(ص) و حضرت فاطمه(س) سنگ تمام گذاشته است.

آریا با اشاره به سوره مبارکه کوثر بیان کرد: خداوند در قرآن تنها در یک آیه می‌فرماید: «إِنَّا أَعْطَيْنَاكَ الْكَوْثَرَ» یعنی ما به تو خیر کثیر عطا کردیم؛ مهم آنکه در دیگر سوره‌ها و آیات خداوند عطایا به رسول اکرم(ص) را به آینده یا آخرت موکول می‌کند.

این استاد ادیان و عرفان در ادامه تصریح کرد: این سوره کوتاه تأکید دارد که خداوند منان همه درهای خیر را به‌واسطه این کوثر به روی پیامبر(ص) گشوده است به حدی که خطاب به ایشان فرمود: «فَصَلِّ لِرَبِّكَ وَانْحَرْ» یعنی نماز بخوان و قربانی کن. البته برخی می‌خواستند تعبیر این خیر کثیر بر حضرت زهرای مرضیه(س) را انکار کنند اما خدای متعال با آیه پایانی این سوره باب را بر آن‌ها بست وقتی‌که فرمود: «إِنَّ شَانِئَكَ هُوَ الْأَبْتَرُ».

نسل پیامبر(ص) با دخترشان روزبه‌روز برکت می‌یابد

آریا در توضیح این مسئله بیان کرد: اعراب اعتقاد داشتند نسل انسان صرفاً با پسر ادامه می‌یابد درحالی‌که این آیه تصریح دارد نسل پیامبر(ص) نه‌تنها ابتر نمی‌ماند بلکه با دخترشان تداوم و روزبه‌روز هم برکت می‌یابد.

این استاد ادیان و عرفان بابیان اینکه در سایه این خیر کثیر عناوین و اسامی‌ برای حضرت زهرا(س) بیان‌شده است، گفت: «مبارکه»، طاهره، «حصان» به معنای پاکدامن، «زکّیه» به معنای پاک‌شده از آلودگی‌های روحی و اخلاقی که اشاره به آراستگی حضرت زهرا(س) به فضایل اخلاقی دارد، همچنین «مطهره» و «فاضله»، «طیبه» (نیک و زلال) ازجمله صفات و ویژگی‌هایی است که در وجود این خیر کثیر نهادینه‌شده و نه فقط پیامبر(ص) بلکه عالم را بهره‌مند کرده است.

وی درباره جلوه‌های بیرونی این خیر کثیر تصریح کرد: 18 آیه از سوره مبارکه «هل اتی» درباره خانه حضرت زهرا(س) نازل‌شده و به این خیر کثیر اشاره دارد چراکه ایشان و خانواده‌شان درحالی‌که روزه بودند اما از حق خود گذشته و آن را برای فقیر و مسکین و اسیر ایثار کردند. بزرگان اهل سنت وقتی به این آیات می‌رسند سر تعظیم فرود می‌آورند و می‌گویند وقتی خدای متعال فقیر و مسکین و اسیر را به در خانه فاطمه(س) می‌فرستد، ایشان آن‌ها را بر خود مقدم می‌دارد.

آریا تأکید کرد: این اعتراف و اذعان همه آزادگان است و بزرگان شیعه و اهل سنت متواتر به این مهم اشاره کرده‌اند که سوره مبارکه «هل اتی» برای این خانه نازل‌شده و این خیر کثیر به همه عالم می‌رسد چنان‌که امروز نه فقط در جهان تشیع بلکه در میان اهل سنت سلسله سادات از نسل حضرت زهرا(س) حیات و تداوم نسل دارند که سادات فاطمی در مصر و لیبی ازجمله آن‌ها و نشانه خیر کثیر فاطمی(س) برای عالم هستند.

مهریه حضرت زهرا(س) آب و ثلث بهشت است

عضو هیئت‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال همچنین به بعد دیگری از ابعاد وجودی حضرت فاطمه(س) اشاره کرد و گفت: از امام باقر(ع) نقل شده است که مهریه زهرا(س) یک‌پنجم دنیا و یک‌سوم بهشت و چهار نهر فرات و نیل و نهروان و بلخ است، ولی روی زمین پانصد درهم قرار داده شد تا برای دیگران اسوه و مِلاک باشد.

آریا تأکید کرد: اگر در روایات، آب و ثلث بهشت به‌عنوان مهریه حضرت بیان‌شده، مهریه اصطلاحی و معروف نیست، بلکه مهریه معنوی است. مهریه متداول را باید شوهر از مال خود به همسرش بدهد، اما آب فرات و بهشت ملک امام علی نبود تا به حضرت زهرا بدهد، مگر اینکه از نوع ولایت تکوینی و به‌عنوان خلیفه الهی آن‌ها را مالک بر کل زمین بدانیم، اما این نوع مالکیت نیز از نوع مالکیت معنوی است.

وی افزود: این روایات حاکی از حرمتی است که خدا برای بنده محبوبش حضرت فاطمه زهرا(س) قائل است به‌هرحال قرار دادن برخی آب‌های دنیا مانند رود فرات به‌عنوان مهریه حضرت زهرا(س) درواقع راهی برای بیان عظمت و مقام آن حضرت و نوعی تقدیر و تمجید از آن حضرت است و شاید معنی‌اش این باشد که همان‌طوری که زندگی همه موجودات وابسته به آب است همه هستی طفیلی حضرت فاطمه(س) است.

کدام مادر می‌تواند دختری مانند حضرت زینب کبرا(س) تربیت کند

آریا نیز در مورد شخصیت عقیله بنی‌هاشم که پرورش‌یافته دامان حضرت فاطمه(س) است، گفت: وجود مقدس حضرت زینب کبرا(سلام‌الله علیها) دارای ویژگی‌های خاصی است، ازجمله می‌توان گفت تنها شخصیتی است که هفت معصوم را درک کرده‌اند؛ یعنی وجود مقدس رسول اکرم(صلی‌الله علیه و آله و سلم)، امیرالمؤمنین(علیه‌السلام)، حضرت فاطمه زهرا(سلام‌الله‌علیها)، امام حسن(علیه‌السلام)، امام حسین(علیه‌السلام)، امام سجاد(علیه‌السلام) و دوره کودکی امام باقر(علیه‌السلام) را و از محضر شش معصوم کسب فیض و معرفت کرده است.

وی ادامه داد: حضرت زینب(س) به‌خوبی در دامان مادر عظیم‌الشأنش وجود مقدس حضرت فاطمه زهرا(سلام‌الله‌علیها) سرور بانوان دوعالم پرورش یافت و از آن حضرت درس بزرگ ولایت و ولایت مداری و دفاع از ولایت را آموخت.

این استاد ادیان و عرفان تصریح کرد: موقع شهادت مادر، حضرت زینب(سلام‌الله‌علیها) پنج سال بیشتر ندارد، اما چنان از نظر معرفت و فهم و کمال در اوج است که راوی حدیث و خطبه مهم فدکیه حضرت فاطمه زهرا(سلام‌الله‌علیها) است و ابن عباس و دیگران، خطبه فدکیه را از وجود مقدس حضرت زینب(سلام‌الله‌علیها) روایت کرده‌اند.

وی معتقد است که آن حضرت به‌عنوان پیام‌رسان واقعه کربلا و تداوم‌بخش راه امام حسین(علیه‌السلام) شناخته می‌شود. به‌جرئت می‌توان گفت حضرت زینب(سلام‌الله‌علیها) اگر نبود و اگر اقدامات کوبنده حضرت زینب(سلام‌الله‌علیها) وجود نداشت، واقعه کربلا در حادثه روز عاشورا محو و دفن می‌شد و انعکاسی در سطح تاریخ و سرنوشت ملت‌ها پیدا نمی‌کرد. از این حیث حضرت زینب(سلام‌الله‌علیها) نقشی بسیار مهم در ارتباط باسعادت و هدایت جامعه اسلامی ایفا فرموده است.

این استاد ادیان و عرفان در ادامه به مقوله کمتر پرداخته‌شده در مورد زندگی حضرت زهرا(س) اشاره مختصری کرد و گفت: اما گذشته از فضائل و مناقب حضرت زهرا(س)، یکی از مباحثی که همواره حول موضوعات معطوف به ایشان مطرح می‌شود، موضوع محل دفن ایشان است. در طول تاریخ همواره محل دفن این بانوی بزرگوار اسلام مخفی مانده است و هرگز امامان معصوم(ع) قبر حضرت را آشکار نکردند که این موضوع نیز نشان‌دهنده جایگاه والا و دست‌نیافتنی آن حضرت است.

شهید حاج قاسم سلیمانی تربیت‌یافته مکتب حضرت زهرا بودند

آریا در ادامه بابیان اینکه سردار سلیمانی و شهدا تربیت‌یافته مکتب انقلاب هستند، گفت: شهدا از حضرت فاطمه (س) الگو گرفته بودند. جامعه امروز و شیعیان ایران آگاه‌تر از جامعه زمان حضرت زهرا(س) هستند ما مانند قاسم سلیمانی‌ها داریم که حتی مخالفین و اپوزسیون نظام نیز از سردار سلیمانی دفاع می‌کنند.

وی در ادامه گفت: حاج قاسم همیشه به حضرت زهرا(س) ارادت ویژه‌ای داشت و مقارن شدن ایام شهادت زهرا(س) با دومین سالگرد سردار دل‌ها نمونه بارز از عشق و علاقه سردار به بانوی اسلام بوده است چراکه آن سردار رشید اسلام همواره بر مادر مظلومان می‌گریست و بر سیره و سلوک او تأکید داشته است.

آریا در پایان به صفات والای حضرت فاطمه(س) اشاره کرد و گفت: ذکر و توجه به مقام شامخ حضرت زهرا(سلام‌الله علیها) و اولیاء خدا، در حقیقت یادآوری همه‌ی خوبی‌ها و فضیلت‌ها است. یادآوری مهربانی، ادب، تواضع، فروتنی، عبادت، بندگی، تسبیح، تحمید، نماز، روزه، حج، دعا و مناجات است. وقتی نام فاطمه زهرا(سلام‌الله علیها) برده می‌شود، نام دانش، علم، حکمت و نام قرآن در دل‌های ما زنده می‌شود. نام حضرت زهرا(سلام‌الله علیها) همراه باغیرت، وفا، صفا، عزت، شکوه و سرافرازی است.