دوری از عقلانیت و آسیب‌هایی که بر فرهنگ تحمیل شد
معاون فرهنگی، آموزشی و پژوهشی اداره‌کل تبلیغات اسلامی چهارمحال‌وبختیاری یکی از دلایل دوری از آرمان‌ها، نزدیکی به فرهنگ بیگانه و تحت تأثیر قرار گرفتن فرهنگ از این رویکرد را دوری از عقلانیت دانست و بیان کرد: مدیریت و پیشبرد هیجانی فرهنگ بدون اتکا به مطالعات دقیق علمی منجر به ایجاد وضعیت کنونی فرهنگ شده است، در بسیاری از اتفاقات فرهنگی با ضعف مبنا روبرو هستیم.
حجت‌الاسلام والمسلمین سید ابوالقاسم کاظمی، معاون فرهنگی، آموزشی و پژوهشی اداره‌کل تبلیغات اسلامی چهارمحال‌وبختیاری در گفت‌وگو با ایکنا با اشاره به بیانات مقام معظم رهبری در نخستین دیدار هیئت دولت سیزدهم با ایشان مبنی بر بازسازی ساختار فرهنگی، اظهار کرد: متأسفانه این نکته در میان انبوه اخبار سیاسی و اقتصادی گم شد و توجه شایسته و بایسته به آن صورت نگرفت که امیدواریم با کمک رسانه‌ها از این پس شاهد پرداختن به این موضوع در محافل علمی و فرهنگی باشیم.
کاظمی با تأکید بر اینکه ضرورت بازسازی انقلابی حوزه فرهنگ در نقطۀ زمانی حساس و ویژه مطرح شد، تصریح کرد: طرح این موضوع در یک جلسه کلیدی و حساس یعنی نخستین دیدار هیئت دولت اسلامی تازه‌نفس با ولی فقیه، نشان از اهمیت و ضرورت آن دارد. همچنین تعبیر رهبر معظم انقلاب مبنی بر بازسازی انقلابی ساختار فرهنگی حاکی از لزوم تحول جدی در حوزه فرهنگ است.
وی بیان کرد: اگر ضرورت بازسازی انقلابی حوزه فرهنگ مطرح می‌شود، حاکی از این است که در فرهنگ دچار نوعی فرسودگی و فروریختگی شده‌ایم و پیداست که اگر هم در برهه‌ای از زمان بر آرمان‌های انقلاب پایبند بوده‌ایم اما بنا به دلایل مختلف در برخی موارد از ریل خارج شده‌ایم و از باورها، اندیشه‌ها و ارزش‌های انقلاب اسلامی زاویه گرفته‌ایم. یعنی به مبانی، اهداف و آرمان‌ها توجه لازم صورت نگرفته است.
کاظمی در ادامه بیان کرد: پیش از دستیابی به راهکارهای عملی و چگونگی بازسازی، باید روشن شود که مراد از بازسازی فرهنگی چیست و اگر نسبت به این معنا میان اهالی فرهنگ اتفاق نظر ایجاد شود، رسیدن به راهکارها تسهیل خواهد شد. همچنین قبل از رسیدن به چیستی بازسازی فرهنگی باید مراد خود از فرهنگ را مشخص کنیم.
کاظمی با طرح این پرسش که «فرهنگ چیست؟» گفت: بیش از ۱۶۰ تعریف از فرهنگ ارائه شده است و در تعریف فرهنگ از سوی اندیشمندان اسلامی و غربی وجوه اشتراک و افتراقی وجود دارد؛ تعبیر مقام معظم رهبری در خصوص فرهنگ به‌عنوان فضایی که جامعه در آن تنفس می‌کند، تعبیری حکیمانه است. به‌نظر می‌رسد تعریف فرهنگ به‌عنوان زبان، آداب، رسوم، پوشش، ظواهر و تجلیات رفتاری انسان تعریفی ناقص باشد؛ بلکه فرهنگ مجموعه‌ای از باورها، عقاید، معارف، ارزش‌ها، اندیشه‌ها، سنت‌ها و رفتارها را در بر می‌گیرد و با این تعریف جامع، معنای بازسازی ساختار فرهنگی ملموس‌تر خواهد بود.
بازسازی فرهنگ در گرو اصلاح رفتار است
معاون فرهنگی، آموزشی و پژوهشی اداره‌کل تبلیغات اسلامی استان رفتار را جزئی از فرهنگ برشمرد و توضیح داد: البته رفتار روییده از ریشه‌های فرهنگ یعنی باورها و عقاید است و رفتارها همان شاخ و برگ و میوه درخت فرهنگ هستند و رفتار بر مبنای یک عقیده و ایمان و باور شکل می‌گیرد. بنابراین باید به‌صورت ویژه به مبانی و اصول ارزشی رجوع کرد که در این راستا مقام معظم رهبری مصادیق ظریف و دقیقی چون سبک زندگی و تقلید کورکورانه از غرب و مباحثی نظیر اسراف و تجمل‌گرایی را مطرح کرده و بیان فرمودند که خطاهای ما در این بخش‌ها ناشی از فرهنگ حاکم بر ذهن ماست.
کاظمی گفت: بسیاری از رفتارهای ما متأثر از باورهای غلط بیگانه است که در فرهنگ رسوخ کرده و در تضاد و تناقض با آرمان‌های دینی و انقلابی است، بنابراین ضرورت دارد که با نگاه به اهداف و در نظر قرار دادن آرمان‌های انقلاب اسلامی، بار دیگر ساختار فرهنگی را بنا نهیم و بازسازی کنیم. بخشی از رفتار ما برخاسته از توهم برتری سبک زندگی غربی است، که باید اصلاح شود.
وی با ذکر اینکه مُد به‌خودی خود مقوله بدی نیست، تصریح کرد: اما مُدی که برخاسته از مبنای اندیشه غربی باشد بد است، مُد متناسب با باور و ذهنیت اشتباه جامعه به‌صورت غلط بروز و ظهور می‌یابد و حاصل آن وضعیت مد در جامعه امروز است که نیاز به اصلاح و بازسازی دارد.
کاظمی با بیان اینکه رهبر انقلاب با کلید زدن بازسازی انقلابی ساختار فرهنگی پروژه عظیمی را بر عهده دولت و آحاد جامعه گذاشته است، افزود: مخاطبان بازسازی انقلابی فرهنگ جامعه به‌صورت عام و دولت به‌صورت خاص است.
وی با تأکید بر اینکه بازسازی ساختار فرهنگی در گرو تغییر این یا آن مدیر و کارگزار فرهنگی نیست، ادامه داد: اگرچه تغییر در نیروی انسانی و مدیران و متولیان فرهنگی و جایگزینی مدیران جهادی و انقلابی به جای مدیران غرب‌گرا یکی از ملزومات ایجاد تحول در ساختار فرهنگی است، اما این همه کار نیست. تولیدات رسانه‌ای، بازسازی در نظام تعلیم و تربیت و نظام آموزش عالی می‌تواند تکه‌های دیگری از پازل بازسازی ساختار فرهنگی باشد.
دوری از عقلانیت؛ عامل آسیب به ساختار فرهنگی
معاون فرهنگی، آموزشی و پژوهشی اداره‌کل تبلیغات اسلامی استان با اشاره به تصریح مقام معظم رهبری مبنی بر انقلابی و عقلانی بودن بازسازی ساختار فرهنگی، گفت: یکی از ویژگی‌های خاص انقلاب اسلامی استواری آن بر پایه عقلانیت است؛ انقلابی بودن نه‌تنها با عقلانیت منافاتی ندارد بلکه جز عقلانیت چیزی نیست، انقلابی بودن به‌معنی بی‌برنامگی و غیرمترقبه بودن آن نیست؛ بلکه باید مدبرانه، دقیق و مبتنی بر عقل باشد، بنابراین بازسازی انقلابی حوزه فرهنگ باید عقلانی، جدی و دقیق باشد.
کاظمی یکی از دلایل دوری از آرمان‌ها، نزدیکی به فرهنگ بیگانه و تحت تأثیر قرار گرفتن فرهنگ از این رویکرد را دوری از عقلانیت دانست و بیان کرد: مدیریت و پیشبرد هیجانی فرهنگ بدون اتکا به مطالعات دقیق علمی منجر به ایجاد وضعیت کنونی فرهنگ شده است. باید پرسید چند درصد از اتفاقات فرهنگی ما برخاسته از دانش عقلانی و علمی و به دور از جهت‌گیری‌های سیاسی و حزبی است؟ در بسیاری از اتفاقات فرهنگی با ضعف مبنا روبرو هستیم.
وی فرهنگ را بُعد ویژه و فصل ممیز انسان از سایر موجودات دانست و توضیح داد: انسان به‌دلیل فرهنگی بودن از دیگر موجودات متمایز است بنابراین در جایی که سخن از بازسازی فرهنگی می‌شود پیداست که باید در مسیر فطرت و انسانیت گام برداشت تا هدف و کمال دنیوی و اخروی محقق شوند.
معاون فرهنگی، آموزشی و پژوهشی اداره‌کل تبلیغات اسلامی استان گفت: برای رسیدن به مقصود در فرآیند بازسازی ساختار فرهنگی باید ابزار این کار از قبیل رسانه را شکوفا کنیم تا هدف محقق شود. بنابراین لزوم پرداختن به بازسازی فرهنگی حکایت از وضعیت نامطلوب فرهنگی و دور شدن از اندیشه‌های انقلاب اسلامی در مقوله فرهنگی دارد. بازسازی فرهنگی یک کلان‌پروژه است که برای بازگرداندن فرهنگ به ریل اصلی باید تمامی اجزا و بخش‌ها هماهنگ و هم‌داستان شوند.
انتهای پیام
