کمبود قرآن‌شناس برای ترویج فعالیت‌های قرآنی
گروه فعالیت‌های قرآنی ــ استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه شهرکرد و حافظ قرآن در چهارمحال‌وبختیاری گفت: در ترویج فعالیت‌های قرآنی قرآن‌شناس کم داریم و بعضاً عدم توانایی در تربیت مدرسان و مبلغان متخصص قرآنی، امر آموزش، ترویج و تبلیغ را دچار مشکل کرده است.
حجت‌الاسلام‌و‌المسلمین حمید نادری، استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه شهرکرد، در گفت‌وگو با ایکنا از چهارمحال وبختیاری، با اشاره به اینکه قرآن مانند داروخانه‌ای است که تمام داروهای مورد نیاز بشر در آن یافت می‌شود، بیان کرد: این بدان معنا نیست که قرار است تمام داروها در لحظه استفاده شود بلکه چه بسا داروهایی که مدت‌ها مورد نیاز نیستند اما داروخانه خوب باید تمام داروها را در خود داشته باشد ولو مورد نیاز نباشند.
وی با مرتبط کردن این مثال به کتاب قرآن، گفت: قرآن کتاب زندگی است و به بسیاری از موضوعات اشاره دارد اما در ترویج و نشر مبانی و تبلیغ فرهنگ قرآنی، گاهی کج‌سلیقگی‌هایی وجود دارد و مسائلی مطرح می‌شود که مورد نیاز مخاطب نیست و در شرایط زندگی او کاربردی ندارد.
حجت‌الاسلام نادری با اشاره به ضرورت «مخاطب‌شناسی» به‌عنوان اولین عنصر وادی آموزش و ترویج قرآن، بیان کرد: قرآن کتاب نور و هدایت است که به همه موضوعات اشاره دارد اما برای ارائه قرآن به طالب آن، در وهله نخست باید به موقعیت مخاطب شناخت پیدا کرد و سپس آموزه‌ها را متناسب با وضعیت او ارائه داد.
وی در ادامه با ذکر نمونه‌ای تاریخی در این خصوص، گفت: وقتی سفیران پیامبر اسلام(ص) برای تبلیغ دین اسلام در دربار نجاشی، پادشاه مسیحی امپراطوری حبشه حضور یافتند، جعفر ابن ابوطالب در پاسخ به درخواست نجاشی برای خواندن فرازهایی از قرآن، آیاتی از سوره مبارکه مریم را تلاوت کرد و این یعنی زیرکی در مخاطب‌شناسی و موفقیت در دیپلماسیِ تبلیغ که اثرات مثبت آن بر همگان روشن است.
ضرورت مخاطب‌شناسی در آموزش مبانی قرآن
حجت‌الاسلام نادری، عدم مخاطب‌شناسی را بزرگ‌ترین ضربه به آموزش و ترویج قرآن برشمرد و ادامه داد: اگر مبانی قرآن بر اساس نیاز مخاطب به او ارائه شود، شاهد بهره‌گیری کاربردی از قرآن در سبک زندگی افراد خواهیم بود و بسیاری از مشکلات حل خواهد شد.
مدرس دانشگاه در استان با اشاره به اینکه یک چهارم حجم قرآن را داستان‌ها تشکیل می‌دهند، بیان کرد: برای بیان حکایات و عبرت‌های این داستان‌ها در گام نخست باید مخاطب را شناخت، مثلاً نمی‌توان هر داستانی را برای کودکان و نوجوانان تبیین و تفسیر کرد.
وی با بیان اینکه در اکثر داستان‌های قرآنی شاهد دچار شدن اقوام گذشته به عذاب الهی هستیم، گفت: نقل این داستان‌ها برای کودکان و نوجوانان این شائبه را میان آنان ایجاد می‌کند که چرا باید همه اقوام به عذاب الهی گرفتار شوند و عدم دریافت پاسخ مناسب، تبعات سوئی بر روی فکر و ذهنیت آنان خواهد داشت.
نباید به شبهات دینی اجازه میدان‌داری داد
حجت‌الاسلام نادری با اشاره به افزایش چشمگیر شبهات دینی در دنیای امروز، گفت: امروزه به مدد جریان سریع اطلاعات و فضای مجازی شاهد هجوم سیل شبهات در این فضا هستیم که در یک ثانیه دست به دست می‌شوند و سؤالات بسیاری در ذهن نوجوانان و جوانان ایجاد می‌کنند که باید آن‌ها را بررسی کرد و پاسخ مناسبی برایشان یافت.
استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه شهرکرد با بیان اینکه ایجاد شبهه دینی در ذهن یک فرد جبهه‌گیری منفی او را در قبال دین به‌دنبال دارد، افزود: شبهه مانند خاری است در پا که هر چقدر هم کوچک باشد گاهاً انسان را از حرکت باز می‌دارد از این رو برای بسط جامعه قرآنی، نباید به شبهات اجازه میدان‌داری داد.
حجت‌الاسلام نادری تأکید کرد: برای علاقه‌مند کردن افراد جامعه به قرآن باید بتوان به سؤالات آنان به‌صورت کارآمد و به‌روز پاسخ داد و شبهات را از ذهنشان زدود؛ چرا که شبهات اگر پاسخ مناسبی نیابند، با گذر زمان با شاکله ذهن و فکر افراد عجین و به اعتقاد آنان تبدیل می‌شوند.
وی با تأکید بر اینکه بسیاری از افراد فعال در حیطه تفسیر مبانی قرآن کریم تخصص لازم را ندارند، ادامه داد: گاه شاهدیم که این افراد به ذکر مطالب تکراری و پیش پا افتاده در منبرها و جلسات قرآنی اکتفا می‌کنند که دردی از دردهای جامعه را حل نمی‌کند ضمن اینکه اکثر کسانی که در این جلسات حضور دارند بر این مطالب کاملاً واقفند.
معرفی تازگی‌های قرآن به مخاطب؛ راهکاری برای جذب مردم به قرآن
حجت‌الاسلام نادری در ادامه به یکی دیگر از راه‌های ترغیب مردم به‌ویژه جوانان به قرآن اشاره و بیان کرد: معرفی تازگی‌های قرآن به مخاطب با بهره‌گیری از زبان و ابزار روز بسیار حائز اهمیت است و نباید گذاشت نظریات عالی قران کریم و اشارات نابِ این کتاب الهی به موضوعات متنوع حیات، روی زمین بماند.
وی تأکید کرد: البته در این خصوص نیز باید توجه داشت که چه مطالبی و برای چه کسانی بازگو می‌شود و قطعاً متخصصان باید بتوانند مواردی را که قرآن کریم چهارده قرن قبل به آن‌ها اشاره کرده با زبان امروزی و در قالب جذاب به مخاطب خاص آن ارائه دهند.
حجت‌الاسلام نادری با بیان اینکه باید مراقب آفت‌های حاصل از نسبت دادن مطالب غیر علمی به قرآن بود، اضافه کرد: نسبت دادن فرضیات سست و نظریات اثبات نشده به قرآن کریم سبب ایجاد تردید و شبهه‌زایی در مخاطب می‌شود که آسیب‌زاست.
حافظ قرآن کریم در استان شیوه تبلیغ قرآن را شیوه‌ای مخصوص خواند و گفت: قرآن کتاب علمی نیست بلکه کتاب هدایت است پس به مناسبت‌های مختلف مطالب متنوعی ارائه می‌دهد و در جای جای کتاب، هر جا که اقتضایش باشد، نکته اخلاقی و عبرتی پندآموز مطرح می‌کند.
وی در ادامه با بیان اینکه قرآن کتاب تربیت است، تأکید کرد: تربیت یعنی آنکه فرد نکات را بپذیرد و در زندگی به کار بگیرد اما امروزه در اغلب موارد این روند در آموزش رعایت نمی‌شود و شاهد انبوه دانش‌آموزان و دانشجویانی هستیم که پس از اتمام تحصیل، فقط حجمی از مطالب را در ذهن دارند بی‌آنکه با آن عجین شده و به آن معتقد باشند.
حجت‌الاسلام نادری در خصوص شیوه خاص بیان قرآن و ضرورتِ یافتن حلقه‌های مفقوده این کتاب آسمانی، گفت: باید چرایی این الگوها و شیوه‌ها را کشف و جهت آگاهی‌بخشی جامعه برای مردم بازگو کرد، به‌عنوان نمونه باید پژوهش شود که چرا داستان حضرت یوسف در قرآن با خواب آن حضرت شروع و به خواب آن حضرت ختم می‌شود.
آداب قرائت قرآن چیست؟
وی در همین خصوص تأکید کرد: عدم توانایی در فهم رسالت قرآن اشکال مهم حوزه تبلیغ و ترویج این کتاب الهی است و به همین دلیل گاه شاهد استفاده از قرآن برای هنرنمایی هستیم و مثلاً افرادی هستند که قرآن را به‌صورت وارونه حفظ می‌کنند.
حجت‌الاسلام نادری با استناد به قرآن در خصوص آداب قرائت، بیان کرد: خداوند در قرآن بر تدبر و تعمق در آیات و نیز عمل به آموزه‌ها و در نهایت چشاندن شیرینی قرآن به دیگران از راه تبلیغ مبانی آن تأکید دارد و هیچ جایی در قرآن اشاره‌ای مبنی بر هنرنمایی برای تلاوت وارونه آیات نمی‌بینیم.
وی با بیان اینکه برگزاری محافل و کرسی‌های تلاوت و مجالس قرآنی بسیار ضروری و سودمند است، ادامه داد: این‌ها شرط لازم هستند اما کافی نیستند همان‌گونه که در چهل ساله انقلاب اسلامی شاهد این فعالیت‌ها بوده‌ایم اما باید گفت که در عمل هنوز دچار مشکل هستیم.
حجت‌الاسلام نادری در پایان تأکید کرد: در مبحث ترویج فعالیت‌های قرآنی قرآن‌شناس کم داریم و بعضاً عدم توانایی در تربیت مدرسان و مبلغان متخصص قرآنی، امر آموزش، ترویج و تبلیغ و به‌دنبال آن تربیت قرآنی و عمل به قرآن را دچار مشکل کرده است.
انتهای پیام
